A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

Tashkiliy-texnologik zaxiralari:
-
dalalarni mashinalarning ishlashi uchun tayyorlash; 
-
har bir texnologik operatsiya uchun agregatni harakatlanish usulini tanlash;
-
dala agrofoni ko‗rsatkichlariga qarab mashinalarni rostlash;
-
agregatlarga o‗z muddatida sifatli texnik xizmat ko‗rsatish (agregatlarni 
smena, kun va mavsum davomida beno‗qson ishlashi ta‘minlanadi). 
-
Sotsiologik zaxiralari:
-
har bir traktor, kombayn va mashinani bilimli, malakali mexanizator 
qo‗liga topshirish;
-
fermer xo‗jaliklari mashina saroylari, MTP ustaxonalarini malakali 
chilangarlar, muhandis-texnik xodimlar bilan butlash; 
-
xodimlarni yangi texnika vositalarini boshqarish, ta‘mirlash va ularga 
smenaviy, mavsumiy TXK qoidalarini o‗rgatish;
-
ish haqlarini o‗z vaqtida berib borish, namunali xodimlarni moddiy 
rag‗batlantirish, mexanizator va chilangarlar mehnatini muhofazalash. 
Nazorat savollari: 

---

62 
-
Agregatning haqiqiy ish unumi nazariy ish unumidan qanday farq qiladi? 
-
Agregatning haqiqiy ish unumini aniqlashdan qanday koeffitsientlardan 
foydalaniladi? 
-
Agregatning qamrash kengligidan foydalanish koeffitsienti qanday 
aniqlanadi va uning mohiyatini tushuntiring. 
-
Agregatning 
tezligidan 
foydalanish 
koeffitsientining 
mohiyatini
tushintiring.
-
mena vaqtidan foydalanish koeffitsienti qanday aniqlanadi? Uni qanday 
oshirish yo‗llarini bilasiz? 
11-§. Qishloq xo„jaligi agregatlaridan samarali foydalanishning 
nazariy asoslari 
Bu bobda mashina-traktor aregatlarining ish rejimlarini maqbullashning har xil 
usullari tahlil qilinadi, boshqa mualliflarning quvvatli dvigatellar va intellektual bortli 
axborot-boshqaruv tizimidan tashkil topgan mashina-traktor agregatlaridan samarali 
foydalanishga bag‗ishlangan ishlari bilan qisqa tanishtiriladi. Qishloq xo‗jaligi 
agregatlaridan foydalanish samarasini oshiruvchi omillar tahlil qilinadi [15, 16, 17, 
18, 19, 20, 21, 22]. 
Agregatning ish va salt yurishi tezliklarini hisobga oluvchi koeffitsient 
A
operatorning mahoratiga bog‗liq bo‗lishi, salt yurish tezligi ish yurish tezligiga 
tenglashtirilganda (
υ
c
=υ
i
) foydalanish samaradorligining eng yuqori bo‗lishi, ishlov 
berish uzunligining ortib borishi dalaning bo‗yi va enini hisobga oluvchi 
koeffitsientni (
V 1
) kamayishiga, foydalanish samaradorligining ortishiga olib 
kelishi, kichik maydonlarga nisbatan katta maydonlarda agregatning foydalanish 
samaradorligining yuqori bo‗lishi, salt yurish uzunligi uning kinematik uzunligi va 
burilish radiusiga bog‗liqligi, kombinatsiyalashtirilgan va tirkama qishloq xo‗jalik 
mashinalardan tuzilgan agregatlardan faydalanishda samaradorligining kam bo‗lishi, 
osma va manyovrchanligi yuqori bo‗lgan qishloq xo‗jalik mashinalaridan tuzilgan 
agregatlardan foydalanishda samaradorligi yuqori bo‗lishi nazariy jihatdan 
tushuntiriladi.