Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

 ِإ َّن
 
 َللها
 
 َلا 
 َط ْظ
دِل
 ُم 
 ُم ْؤ
 ِمد ن
 َح ي
دَل َن
ة 
 ُدط ْع
دَط
 ى
 ِبددَه
ددِف ي
 َُّددلا ى
 ْدن َي
 َو ي
 ُط
ددْج
 َز
 ِب
ددَه
ددِف ي
ددِخَا ى
 َر ِة 
 َو ََددَّم
 ْلا ي
ددَء
 ِفي
 َر 
ددَدف ُي
 ْط
 َع ُم
ِب
 َح
ددَل َن
 ِتي
 ددَم
 َع ي
ددَِ
 َل 
 ِبددَه
 ِلله ي
 ددِف
 َُّددلا ى
 ْدن َي
 َح ي
ددَّت
 ِإ ى
 َذ
 ََ ا
 ْف
ددَض
 ِإ ى
ددَل
 ى
 ِخَا
 َر ِة 
 َل ْم
َر
 ُء
 ْن 
 َل ُأ 
 َح
 َل َن
 َة
ُط
 ْج َ
ز
 ِب
 َه
 ي
َر َو
ُها 
ُم ْن
ِل ٌم 
َفاَّبِح ُنْباَو ُدَْحَأَو
.
Яна Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Аллоҳ мўминнинг яхшиликларини камайтирмайди. Унга ўша 
(яхшилик)
туфайли дунѐда 
(ризқ)
 
берилади, охиратда мукофотланади. Аммо кофир дунѐда Аллоҳ учун қилган яхши амали эвазига 
ризқлантирилади, бироқ охиратга борганда уни мукофотлаш учун яхшилиги қолмайди”,
деганлар 
(Муслим, Аҳмад, Ибн Ҳиббон ривояти).
Бундан чиқди, солиҳ амаллар, тоат-ибодатлар самарасидан дунѐда ҳам, охиратда ҳам баҳраманд 
бўлиш учун мукаммал имон-эътиқод зарур экан. Акс ҳолда, банда фақат беш кунлик дунѐ неъматларидан 
тотиб кўради, охират саодатидан бенасиб қолади. 
Солиҳ амалларнинг дунѐдаги фойдаси – бошга тушадиган бало-офатлар олди олиниши, кенг ризқ 
берилиши, душман устидан зафар қучиш ва ҳоказо, охиратдаги мукофоти эса Аллоҳ розилигига эришиш, 
жаннатда юқори мартабаларга кўтарилишдир. 
َع ْن
َػث
ْوػَب
َفا
ُوػْنَع ُللها َيػِضَر
ػَق
َؿا
:
ػَق
َؿا
َر
ػُس
ُؿو
ِللها
ػَص َّل
ُللها ى
َع َل
ػْي ِو 
َوػَس
َّل َم
: 
 َلا 
 َط ِز
 َُدط
 دِف
 ْلا ي
 ُعدَُ
 ِر 
 ِإ
 َّلا
ْلا
دِب ُّر
َو
 َلا 
دَدط ُر
 ُّْ 
 ْلا
دَق
 ََ َز
ِإ
 َّلا
 
 َُّلا
 َع
 ُفي 
 َو ِإ
 َّن 
 َّرلا
 ُُ
 َل 
 َل ُي
 ْح َ
ر ُم 
 ّْرلا
 ْز َق
ِب
 َخ
 ِط
 َئي ة
َدط ْع
 ََ ُل
 َهي
 
َر َو
ُها 
ْبا ُن
َم
َجا
ْو َو
َس َن
ُد ُه
َح
َن
ٌن.
Савбон розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади:
“Умрни фақат 
яхшилик узайтиради, қадарни фақат дуо қайтаради. Киши ўзи қилган гуноҳ туфайли ризқдан 
маҳрум бўлади”
(Ибн Можа ривоят қилган. Ҳадис санади ҳасан
11
).
Мўмин киши гуноҳга қўл урса, ризқидан барака кетади. Агар тоат-ибодатда бардавом бўлса, Аллоҳ 
розилиги йўлида эзгу ишлар қилса, топган-тутганига барака киради, улуғ ажр-мукофотлар билан 
сийланади. 
4-КАЛИТ. ОХИРАТНИ ДУНЁДАН УСТУН ҚЎЙИШ 
ٍكِلاَم ِنْب ِسَنَأ ْنَع
َر
ِض
َي 
ُللها
َع ْن
ُو 
َؿاَق
:
ُللها ىَّلَص ِللها ُؿوُسَر َؿاَق
َمَّلَسَو ِوْيَلَع 
: 
 ُ يدَنِغ ُللها َلدَعَُ ُأدَََّه ُةَردِخَا ْتدَنيََ ْندَم
 يِف
 ُ َردْقَدف ُللها َلدَعَُ ُأدَََّه يَيْدنَُّدلا ْتدَنيََ ْندَمَو َةََِغاَز َيِهَو يَيْدنَُّلا ُأْتَدرَََو ُأَلََْن ُأَل َعََََُو ِأِبْلَده
 ُأَلَْدَن ِأدْيَلَع َقَّردَدفَو ِأدْيَدنْديَع َنْيدَدب 
 َّلاِإ يَيْدنَُّلا ْنِم ِأِرََْط ْمَلَو
 
 ُأَل َزَُّْه يَم
 
اَو ُّيِذِمْرّْػتلا ُهاَوَر
ُراَّزَػبْلاَو ْوَجاَم ُنْب
ُِّنِاَرَػبَّطلاَو
ُهُدَنَسَو
.ٌحيِحَص
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади:
“Кимнинг ташвиши охират бўлса, Аллоҳ унинг қалбида бойлик пайдо қилади, хотирини жам этади, 
(мол-)
дунѐ унга судралиб келади. Кимнинг ғами дунѐ бўлса, Аллоҳ унинг икки кўзи олдига 
11
“Завоид” китобида ѐзилишича, шайх Абулфазл Қарофийдан бу ҳадис ҳақида сўралганида, “Ҳасан ҳадис”, деб жавоб 
берган (Ҳофиз Шиҳобиддин Бусирий, “Мисбоҳуз зужожа”). 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

19 
фақирлигини келтиради, хаѐлини паришон қилади, унга 
(мол-)
дунѐдан фақат ўзига тақдир этилгани 
келади”
(Термизий, Ибн Можа, Баззор, Табароний ривоят қилган. Ҳадис санади саҳиҳ). 
Баззор ривоятида бу ҳадис бошқа шаклда келтирилган: “Кимнинг нияти охират бўлса, Аллоҳ 
таборака ва таоло унинг қалбида бойлик пайдо қилади, хотирини жам этади, икки кўзи олдидан 
фақирлигини олиб ташлайди, дунѐ унга судралиб келади. У бой ҳолида тонг оттиради, бой ҳолида кунини 
кеч қилади. Кимнинг нияти дунѐ бўлса, (Аллоҳ) икки кўзи олдига фақирликни келтиради. Энди у фақир 
ҳолида тонг оттиради, фақир ҳолида кунини кеч қилади”. 
Бу ҳадисда улкан бир ҳақиқат таъсирчан усулда баѐн қилинган. Ҳар бир инсоннинг ўзига яраша 
ташвиши бор. Лекин бу муаммолар дунѐ ѐки охиратга тегишлилигига қараб бандалар икки тоифага 
бўлинади. Шунга кўра уларга бериладиган ризқ ҳам икки хил бўлади: