Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

таҳкам алоқадордир. Демак, ифодалилик тил имконият-
ларинннг ҳар хил соҳалари иштирокида юзага чиқадИ.
Нутқда ифодалиликка 
қандай 
эрншиш 
мумкип?
Тилшунос Б. Н. Головин бунинг еттита 
шартини кўр-
сатади.
Биринчидан, нутқ мауллифи 
тафаккурннинг эркнн,
мустақил бўлиши. Сийқаси чиққан гапларга 
боғланиб
қолган кишининг нутқи юксак ифодалиликка эриша ол
майди. Чунки бундай нотиқ эркин тафаккур қилмайди,
нутқига шаронтга муноспб ифодавнй воситаларни кири-
та олмайди, улар устида ўйламайди, ўйлай олмайди.
Иккинчидан, нутқ муаллифи нима 
ҳяқида сўзлаёт-
ганини, 
ким.-арга 
сўэлаётганлигини 
билнши, шунга
қиэиқнши, бепарво бўлмаслиги лозим.
Учинчидан, тилни, унинг ифода воситаларини, имко-
ннятларини яхши билиш (бунга тил фанини билиш ор-
қали эришилади).
Тўртинчидсн, тил услублари (бадний, илмий, публи-
цнстнк, сўзлашув каби) хусусиятлари, хоссаларини бн
лиш.
Бешинчидан, нутқий малака 
устида 
мунтазам ня
оигли машқ қилиш. Бунда олннган билимни малакага
айлантириш муҳнмдир. Сўэлаётганда кнши узоқ ўйлаб
нутқнп пфодали қиладиган воситаларни топа олмайди.
Бунн вақт тақозо этмайди. Бу борада бизга малакамвз
ёрдамга келади. У тезлнк бнлан бнзга нутқни ифодали
қнлувчи воситаларни топиб бериши, кераксиз воситя-
ларни узоқлаштириши лозим. Аммо бунга қандай эри;
шиш мумкин? Уқиган бадиий, илмий ва бошқа асарлар-
нннг тилига онгли муносябатда бўлиш, тил воситалари-
ни таҳлил этиш, ёдлаш, улардан фойдаланиб нутқ сўэ-