Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

учрайди.
... Окоплардан ёв чиқади
Оч бўридай улишиб,
Орқасидан ажал қувган
Тентаклардай кулишиб.
Даҳшат билан бир ўтаман
Тепасидан бургутдай,
Емғир каби ўт ёғдирсам
Тўкилади у тутдай.
(Ҳ. Олимжон)
Парчадаги «бўридай», «тентаклардай», 
«ёмғир ка-
би», «бургутдай», «тутдай» ўхшатиш воситаларини қа-
бул қилган сўэлар шоир фикрларини янада ёрқинлаш-
тирган, уларнинг ўқувчига ҳар томоилама 
етнб бори-
шини таъминлаган. Уқувчи кўз олдида оч бўри, қилган
ҳаракатини ўзи англамайдиган телба, ўз ўлжасига бутун
вужуди билан ташланган бургут ва бир 
зарба остнда
ёмғирдек тўкилган тут намоён бўлади; бу манзарани
жанг майдонида юз берган ҳодисалар билан таққослай-
ди Демак, ўхшатиш, ўқувчи онгини сўзнинг маъноси-
дан шахсий маъно томон 
етаклайди 
Шахсий маъно
нутқ муаллнфи билан ўқувчи ўртасида бир хил бўлмас-
лнги мумкин. Бунга улардаги маълумот, маданият, ҳаё-
тнй тажриба, ғоявнй-ахлоқий ҳар хиллик, руҳий хусу-
снятлар, борлиқни эстетик идрок этиш 
сабаб бўлади.
Содда қилиб айтганда, бўрнни, бургутни, тутнинг тўки-
лишини кўрмаган ўқувчи шоир ўхшатишларининг маъ-
носи ва аҳамиятига тушуниб етмайди.
Метафора нарсалар, ҳодисалар 
орасидаги ўхшаш-
ликка асосланиб, бирига хос бўлган белги-хусусиятлар-
нн бошқасига кучиришдир. 
Нарсалар 
ўзининг ранги,
66
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шакли, ҳаракат-хусусияти ва бошқа белгиларига кўра,