Microsoft Word kartografiya doc

39-
расм
. 
Меридиан
ва
параллелларнинг
шакли
ва
хусусиятларига
араб
қандай
проекция
эканлигини
аниқлаш
мумкин
. 
а
-
цилиндрик
, 
б
-
конусли
, 
в
-k
утбий
азимутал
, 
г
-
горизонтал
азимутал
, 
д
-
псевдоцилиндрик
, 
е
-
псевдоконусли
проекциялар
. 
а
 
б
 
в
 
г
 
д
 
е
 

---

59
Sharqiy va g’arbiy yarim sharlar kartalarining proektsiyalarini 
aniqlash jadvali 
 
Wrta meridian va ekvator 
bwyicha markazdan yarim 
sharlarning 
chekkalarigacha bwlgan 
oraliqning wzgarishi 
Parallellar qanday chiziqlar bilan 
tasvirlangan 
Proektsiyaning nomi 
1dan taxminan 0,7 
gacha kamayadi 
egri chiziqlar bilan tasvirlanib, egrilik wrta 
meridiandan chekkalariga tomon oshib 
boradi. 
Lambertning teng oraliqli 
ekvatorial azimutal proektsiyasi 
1dan taxminan 0,8 
gacha kamayadi 
Ginzburgning azimutal ekvatorial 
proektsiyasi 
1 dan taxminan 2 gacha 
kamayadi 
aylanalarning 
ё
ylaridan iborat bwladi. 
Ekvatorial stereografik proektsiya 
juda kamayib ketadi 
twg’ri chiziqlar bilan tasvirlanadi. 
Ekvatorial ortografik proektsiya 
Kartalarning tashqi (gradusli) va ichki ramkalari mavjud. Gradusli (bazan 
minutli h’am bwladi) ramka orqali kartada nuqtalarning geografik koordinatalarini 
aniqlashda foydalaniladi. 
Kartalarni orientirlashda ularning qaysi proektsiyada tuzilganligini 
ah’amiyati katta. Masalan. Sonson, Lambert, Solovev proektsiyalarda tashqi 
ramkaning shakli boshqacharoq shaklda bwlgani uchun karta ramkasi orqali 
aniqlanmaydi. 
Orientirlash lotincha «oriens» «sharq» swzidan olingan. Wrta asrlarda 
tuzilgan deyarlik h’amma kartalar sharqqa orientirlangan. Beruniy, M.Qoshg’ariy 
kartalari h’am sharq va g’arbga orientirlangan. 
Kartografik proektsiyalar tuzishda h’ozirgi vaqtda kompyuterlardan unumli 
foydalanilmoqda. Respublikamiz kartalarini tuzishda ishlatiladigan twg’ri 
burchakli konusli proektsiyalarini deyarlik h’ammasi kompyuterlar 
ё
rdamida 
tezkorlik bilan tuzilmoqda.

---

60