Erkin umarov mahmud abdullayev

shaxsning m a’naviy fazilatlari 
hisoblanadi, bularni 
inson 
mazkur sohada o ‘z amaliyotida qo‘llaydi. 
D em ak, bu faoliyat 
m a’naviy-amaliy 
mohiyat ham kasb 
etadi.
M a ’naviy faoliyat. 
Jam iy at m a ’naviy h ay o tin in g negizini 
m a’naviy faoliyat 
tashkil 
etadi. Faoliyat bu kishilar mavjudligi, 
borlig'ining m uayyan usulidir. M a’naviy faoliyat ham faoliyat- 
ning boshqa turlari 
singari 
ijtim oiy shartlangan b o ia d i. M a’naviy 
faoliyat m aqsadni 
kolzda 
tutadigan m ohiyatdir. C hunki 
kishilar

---

o ‘z m a n fa a t va e h tiy o jla rin i q o n d irish ja ra y o n id a m uayyan 
m aqsadlarga erishishga harakat qiladilar. Kishilarning intilishlari, 
voqelikni o ‘zgartirish borasidagi ijodiy yondashishlari ularning 
m aqsadida o ‘z aksini topadi.
M a ’naviy faoliyat deganim izda «ruh»ning m avhum holatini 
emas, balki insonning aqliy, jism oniy, tashkilotchilik va boshqa 
xatti-harakatlari m ajm uini tushunam iz. Bu faoliyat m a’naviy qad- 
riyatlar yaratishga yo‘naltiriladi, ayni vaqtda, san’at asarlari, falsafa, 
ilm iy ta d q iq o tla r, axloq va h u q u q n in g m e ’y o rlarid a, siyosiy 
g‘oyalarda, ideallar, orzu va fantaziyalarda o ‘z ifodasini topadi. 
Bu faoliyat insonning m aqsadga muvofiq intilishlarini ifodalab, 
unda insoniy qobiliyat va ishtiyoq, iroda va hissiyot, aql va xayol 
uyg‘unligi nam oyon b o ‘ladi. O qibat-natijada, inson tuyg'ulari, aqli, 
tafakkuri, xayollari, bilishi, hayotiy tajribasi, kishilarga munosabati 
moddiylashadi. Boshqacha aytadigan bo'lsak, m a’naviy faoliyat 
g 'o y a la r, ong, h is -tu y g ‘u la r, ta fak k u r ishlab ch iq arish b ilan
bog'langan b o ‘ladi. Inson bu faoliyat tufayli m a’naviy qadriyatlarni 
ishlab chiqadi, shu tufayli bu jarayonni m a’naviy ishlab chiqarish 
deb atash mum kin.
Biroq shuni ham ta’kidlash joizki, «faoliyat» tushunchasi bilan 
«ishlab chiqarish» tushunchasi qo‘llanish jihatidan bir-biriga teng 
emas. Faoliyat aqliy, ijodiy m ehnat bilan shug'ullanadigan alohida 
olingan inson yoki kishilar guruhiga xos xususiyatdir. Ishlab chiqarish 
esa o ‘z ko‘lamiga ko‘ra keng m a’noni ifodalab, inson yoki kishilar 
guruhining konkret m ehnati, faoliyatinigina emas, balki shu bilan 
birga, faoliyat amal qiladigan, ommalashadigan, jamiyat miqyosida 
keng tarqalishiga yo‘naltirilgan ijtimoiy tashkillashtirishni ham o‘z 
ichiga oladi. Ishlab chiqarish yaratilgan qadriyatlar mavjudligi va amal