M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

С
u c h u n
m
ning 
m o s qiym atini aniqlanadi, z aru r b o 'lg an d a m os bosim yo'qolishi 
topiladi.
U sh b u R e > R e min s h a r t te k s h ir ila d i, a g a r u b a ja rils a , 
hisoblashlar davom ettiriladi. A gar R e< R emin b o 'lsa, u n d a sarf 
o'lchagichning qabul qilingan param etrlarida m azkur usul bilan 
o 'lch a sh m um kin em as. Y ordam chi 
тя
qiym atni to 'r tta m a ’noli 
raqam gacha yaxlitlanadi:
=
<4 -3 »
b u n d a AP — toraytiruvchi qurilm ada 
ga m os kelgan maksimal 
b o sim farqi. 
ma
n i a ning m os qiym atiga b o 'lg an h o ld a, 
тл
ning 
m a ’lu m q iy m atlari u c h u n
m
n i t o 'r tt a m a ’n o li ra q a m g a c h a
hisoblanadi.
T o ra y tiru v c h i q u r ilm a te sh ig in in g iz la n g a n d ia m e tri 
hisoblanadi:
(4.32)
К
t
bunda 
Kt —
toraytiruvchi qurilma materialining issiqlikdan kengayish 
koeffitsiyenti u ch u n tu z atm a ko'paytuvchi.
Topilgan 
m , d v
a a qiym atlarda APH (yoki A
P)
ga m os sarf 
n i hisoblab, hisoblashlam ing to'g'riligi tekshiriladi.
84

---

Bosim farqlari o'zgarm as sarf o'lch ag ich lar — 
rotametrlar
laboratoriyalarda va sanoatda keng ishlatilib, to za h am d a biroz 
ifloslangan b ir jin sli suyuqlik va g azlam ing sarfini o 'lch ash g a 
m o'ljallangan.
A sbobning ishlash prinsipi o'lch an ayo tg in m u h it oqim ining 
pastdan yuqoriga o 'tish id a konussim on naycha ichiga joylashgan 
qalqovichning vertikal siljishiga asoslangan. Q alqovichning h olati 
o'zgarishi bilan qalqovich va konussimon naychaning ichki devorlari 
orasidagi o 'tis h kesim i o 'zg arad i, n a tija d a o 'tis h k esim idagi 
o q im n in g te z lig i h a m o 'z g a ra d i. B o sim la r farq i q a lq o v ic h
ko'nd alan g kesim i yuzining birligidagi m assaga tenglashguncha u
h arak atda b o 'lad i. Berilgan m u h itn in g h a r b ir sarf kattaligiga 
qalqovichning m uayyan holati m os keiadi. R otam etrlar bosim farqi 
o'zgaruvchan sarf o'lchagichlarga nisbatan b ir qator afzalliklaiga ega: 
rotametrlaming shkalalari tengbo'linmali bo'lib, uncha katta bo'lm agan