M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

5. Suyuqlikli termometrlarning ishlash prmsipini gapirib bering.
6
. Termometrlarning tuzilishi to'g'risida gapirib bering.
38

---

3-bob. BOSIM. BOSIM 0 ‘LCHASH ASBOBLARI
3.1. Asosiy m a’lum otlar
Suyuqliklar har doim ichki va tashqi kuchlar ta’sirida bo‘ladi.
Ichki kuchlarga inersiya, og'irlik:
J, 
G = mg
 
(3-1)
kuchlari kiradi. Tashqi kuchlarga esa suyuqlikka tashqaridan ta’sir
etuvchi kuchlar, suyuqlikning idish devoriga ta’sir kuchi, idish
devorining suyuqlikka ta’sir kuchi:
p > К , K *
 
(3-2)
kiradi. Tinch holatda turgan suyuqliklar gidrostatik bosim kuchi
ta’sirida bo'ladi. Bosim texnologik jarayonlaming asosiy
parametrlaridan biridir. Ishlab chiqarish jarayonlarining to'g'ri olib
borilishi, ko‘pincha, bosim kattaligiga bog'liq bo'ladi.
Tekis sirtga normal ta’sir ko'rsatuvchi ravon taqsimlangan
lcuch bosim "deb ataladi.
s
bunda 
S —
 tekislik yuzi; 
F —
 shu tekislik yuziga bir xil va tik ta’sir
qiladigan bosim kuchi.
Bosim xalqaro birliklar sistemasida paskal (Pa) bilan
o'lchanadi. 1 Pa miqdor jihatidan kuchga perpendikular bo'lgan
1 m2 yuzaga tekis taqsimlangan 1 N kuch hosil qilgan bosimga
teng (N/m2). Karrali (kPa va MPa) birliklar keng qo'llaniladi.
Bosimni o'lchashda kGk/sm2, bar, kgk/m2 (mm suv ust.), mm
sim. ust. kabi birliklardan foydalanish mumkin. 3.1-jadvalda ko'p
uchraydigan bosim birliklarining o'zaro nisbatlari keltirilgan.
3 .1 -ja d v a l
Bosimning turli o‘lchov birliklari orasidagi nisbat