M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h



Download 2,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/86
Sana12.04.2022
Hajmi2,06 Mb.
#546766
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   86
Bog'liq
Mahkamov S .М.Metrologiya va standartlashtirish asoslari

Birliklar
Pa
Bar
kgk/sm2
kgk/m2 (mm
suv. ust)
mm sim.ust.
IPa
1
io-5
l,0197xl0-5
0,10197
7,6006x10 3
lbar
105
1
1,0197
1,0197x104
750,06
39


3.1-jadvalning davomi
1 kgk/sm2
9,8066x10" 0,98066
1
10"
735,56
1 kgk/m2 (mm 
suv ust.)
9,8066
0,98066 xlO-4
io-<
1
7,3566xl0-2
1 mm 
sim.ust.
133,32
1,3332x10-’
1,13595x103 13,595
1
O 'lchashd a absolut, ortiqcha, atm osfera va vakuum bosim lar 
mavjud. 
Pabs — absolut bosim —
m o d d a holatining (suyuqlik, gaz, 
bug') param etri b o ‘lib, 
Palm —
atmosfera va 
PM —
ortiqcha bosimlar 
y ig'indisidan iborat:
=
(3-4)
Ortiqcha bosim
absolut va atmosfera bosimlari orasidagi farqdan 
iborat:
^
(3-5)
A tm osfera bosim i — Y er atm osferasidagi havo u stunining 
bosim i; u ning qiym ati b a ro m e trla r bilan o 'lc h a n a d i, sh u ning 
u ch u n b u bosim k o 'p in ch a 
barometrik bosim
deb ham ataladi. Agar 
absolut bosim atm osfera bosim idan kichik bo'lsa, vak u u m yoki 
siyraklanish sodir bo'ladi.
K =
(3 -6 )
B osim o 'lch a y d ig an asb o b lar ishlash p rin sip larig a k o 'ra
su y u q lik , d e fo rm a ts io n ( p ru jin a li) , y u k - p o r s h e n li, e le k tr, 
ionizatsion va issiqlik turlariga bo'linadi.
O 'lch an ay o tg an k attalikning turiga k o 'ra b o sim o 'lc h a sh
asboblari quyidagi turlarga bo'linadi:
m a n o m etr — absolut va o rtiq ch a bosim ni o'lchaydi; 
b a ro m e tr — atm osfera bosim ini o'lchaydi; 
vakuum m etr — berk idish ichidagi suyuqlik va gaz bosim ining 
kam ayishi (siyraklanishi)ni o'lchaydi;
m ano vaku u m m etr — ortiq ch a bosim va bosim kam ayishini 
o'lchaydi;
n ap o ro m e r — kichik qiym atli ortiqcha bosim ni o 'lch ay d i; 
tyagom er — kichik qiym atli siyraldanishni o'lchaydi;
40


tyagonaporom er — kichik qiym atli bosim va siyraklanishlam i 
o'lchaydi;
differensial m a no m etrlar — ikki bosim ayirm asi (bosim
o 'zg arishi)ni o'lchaydi.
3.2. Suyuqlikli bosim o 'lc h a sh asboblari
Bu asboblam ing ishlash prinsipi o'lch anay o tgan bosim ning 
suyuqlik ustunining gidrostatik bosim i bilan m uvozanatlashishiga 
asoslangan. A sboblar tu rli ish suyuqliklari, k o 'p in c h a sim ob, 
tran sfo rm ato r m oyi, suv va spirt bilan to'ldiriladi.
A sboblarda tutash idishlar prinsipi q o ilan ilad i. U lard a ish 
suyuqligi sathlari u lar ustidagi bosm ten g b o 'lg an d a m o s tu shad i, 
b osm ten g b o 'lm a g a n d a esa, suyuqlik sathi sh u n d ay h o la tn i 
e g a lla y d ik i, b ir id ish d a g i o r tiq c h a b o s m b o s h q a id ish d a g i 
s u y u q lik n in g o r tiq c h a u s tu n in in g g id ro s ta tik b o s im i b ila n
m u v o z a n a tla sh tirila d i. K o 'p g in a suyuqlikli m a n o m e trla r is h _ 
suyuqligin ia g ke^rin ad ig aTi satM ga egaT T T sh a sa th b o 'y ic h a
k o 'rsatishlam i bevosita yozib olish m u m k in. S hunday suyuqlikli 
asboblar g uruhi borki, ularda ish suyuqligining sath i bevosita 
k o 'rin ib turm aydi. Sathning o'zgarishi p o 'k ak n in g siljishiga olib 
keiadi yoki boshq a qurilm a xarakteristikalarining o'zgarishiga olib 
keiadi. B u xarakteristikalar yo raq am li q u rilm alar y o rd am id a 
o 'lch an ay o tg an kattalikning bevosita k o 'rsa tish in i, yoki u n in g
qiym atini o'zgartirish va masofaga uzatishni ta ’minlaydi. Suyuqlikli 
bosim o 'lch a sh asboblarining b a ’zi xillarini k o 'rib chiqam iz.
Ikki naychali m anom etrlar
Bosim va bosm lar ayirm asini (farqini) o 'lch a sh u c h u n sathi 
k o 'r in a d i g a n ik k i n a y c h a li 
U
- s im o n m a n o m e tr l a r d a n v a
difm anometrlardan foydalaniladi. Bunday m anom etm ing prinsipial 
sxemasi 3.1- rasm da tasvirlangan. Ikki vertikal tu tash n ay ch a 

Download 2,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish