M uxtor xudo yq ulov jurnalistikaga

2. H ozirgi zamon televideniyesiga kim va qachon asos soldi?
3. Televideniyening muntazam ко 'rsatuvlari qachondan boshlandi?
4. Toshkent televideniyesi rangli tasvirga qachon о 'tdi?
5. Televideniyening ijtim oiy vazifalarini ayting.
6. Telejumalistika qachon p a yd o bo'ldi?
7. Telejum alistika janrlarin i bilasizmi?
8. О ‘zbek telepublitsistikasining о ‘mi.
Televideniye bo‘yicha nazorat savollari
1. Q aysi asr televideniye asri deb e ’tiro f etildi?
2. Kim birinchi bo ‘lib nur taratuvchi elektron trubkani yaratdi va uni
qachon sinovdan о ‘tkazdi?
3. Televideniye tug ‘ilgan hududni ayting.
4. Toshkentda teleko ‘rsatuvlar qachon boshlandi?
5. Birinchi televideniye suxandonlarini bilasizmi?
6. Telejumalistika imkoniyatlarini sanang.
2.2.5. AXBOROTAGENTLIKLARI
M a’lumki, ommaviy axborot vositalari gazetalar, jumallar, radio va 
televideniyedan iborat b o iib , tashqi k o ‘rinishi, ommaga ta’sir etish shakli 
turlicha b o ig a n bu jurnalistika turlari jurnalistikaning qonun-qoidalari 
asosida ish ko‘radi. Ular bir-birlari bilan o ‘zaro munosabatda boiadilar, 
bir- birlarini toidiradilar va shu taxlit yaxlit bir tasnif -jurnalistika, 
ommaviy axborot vositalari tizimini tashkil etib, ijtimoiy hayotning barcha 
jihatlarini bus-butun, to iiq aks ettiradilar.
Ammo jurnalistika tasnifi yuqoridagilar bilan cheklanib qolmaydi. 
Unda axborot agentliklari ham o ‘ziga xos o ‘rin tutadi. Axborot agentliklari 
(agent so ‘zi lotincha — xizmat qiluvchi, agentlik esa xizmat ko‘rsatish 
idorasi degan m a’noni bildiradi), garchi jurnalistikaning alohida bir turi 
hisoblanmasa-da va o‘z kocrinishiga ega boim asa-da, jurnalistika tasnifida
83

---

muhim rol o ‘ynaydi, bu tasnif axborot agentliklarisiz o ‘z ijtimoiy 
vazifasini t o l a bajara olmaydi.
Axborot agentliklari nima? Axborot agentliklari ommaviy axborot 
vositalarini axborot bilan ta’minlab turuvchi maxsus kanal, muassasadir. 
Bu agentliklar ommaviy axborot vositalarining o ‘z ijtimoiy vazifalarini 
t o ia bajarishlarida yordam beradi,' ijtimoiy hayotni butun to ia lig i bilan 
qamrab olishda xizmat qiladi, ommaviy axborot vositalari o ‘rtasidagi bir 
butunlikni ta ’minlaydi. Xullas, axborot agentliklari ommaviy axborot 
vositalari ishining mukammalligini ta’minlash uchun insoniyat tomonidan 
kashf etilgan muhim vositadir. Y a’ni, insoniyatning axborotga bo‘lgan, 
hayotni bilib turish uchun bo‘lgan cheksiz ehtiyoji ommaviy axborot 
vositalariga qo ‘shimcha ravishda axborot idoralarining dunyoga kelishiga 
sabab b o id i. Axborot agentliklari inson ongining ufqlarini yanada 
kengaytiradi, dunyoni to ia ro q va mukammalroq bildiradi, ijtimoiy 
faoliyatni yanada faollashtiradi. 
Axborot agentliklari boim aganda 
gazetalar, jurnallar, radio va televideniye dunyo voqealaridan to iiq xabar 
bera olmas va insoniyat dunyodan yetarli, to iiq voqif b o i a olmas edi:
Axborot agentliklari axborot y ig ‘ish va o ‘zaro almashish hamda 
ommaviy 
axborot vositalariga yetkazib 
berishda aloqaning turli 
vositalaridan jumladan, telegrafdan keng foydalanadilar. Keyinchalik esa 
ular aloqaning telefon, faks, kompyuter texnikasi va boshqa zamonaviy 
vositalar yordamida ish ko‘ra boshladilar.
Axborot agentliklarining kelib chiqish tarixi jumalistikaning kelib 
chiqishi bilan chambarchas b o g iiq . XYI asrda Venetsiyada, dastlabki 
qoiyozm a varaqalar paydo bo ig an d a ularga yangiliklar yetkazib beruvchi 
maxsus byuro — idoralar ham paydo b o id i. 0 ‘sha davrda gazeta 
chiqaruvchilarni 
gazettantlar, 
yangilik 
yetkazib 
beruvchilarni 
esa 
novellantlar deb atashgan. Ular yangiliklami turli y o ila r bilan