O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

Buyruq mayli formasi yordamida birikish.
Maylning bu formasi
ergash gapni bosh gapga bog„lashda juda kam ishlatiladi. Bu forma o„rin
ergash gap, maqsad ergash gaplarning kesimi bo„lib kelib, buyruq
ma‟nosidan bir oz chetlashgan bo„ladi. 
Masalan,
Siz qaysi kolxozga borma
ng,
hamma yerda mehnat uchun
jonbozlik qilayotgan azamat kolxozchilarni ko„rib quvonasiz. 
Ijro mayli formasi orqali birikish.
Payt va to„siqsiz ergash
gaplarning kesimlari fe‟lning ijro mayli formasida kelib, ergash gapni bosh
gapga bog„lashi mumkin. 
Payt ergash gaplarni bosh gapga bog„lashda
edi
to„liqsiz fe‟li ishtirok
etgan 
 -gan ham ediki, -ganicha yo„q ediki, -i(b) ediki
kabilar yordamida
hosil bo„lgan formalar qo„llanadi. 
Masalan,
Po„latjon endi tashqariga chiqmoqchi bo„lib tur
gan ediki,
yuz-ko„zi chang bo„lib ketgan Hojimat keldi.
(S. Ahmad)
Ashula tamom
bo„l
ganicha yo„q ediki,
eshikdan bir qancha kishilar kelib qolishdi
(S. Ahmad)
Bir kun u qo„ltig„iga qop qistirib eshikdan chiq
ib ediki,
qarshisidan otasi kelib qoldi. 
(S. Ahmad)
 
Nisbiy so‘zlar orqali bog‘lanish
21
.
Nisbiy so„zlar ham ergash gapni
bosh gapga biriktiruvchi grammatik vositalardan biri bo„lib, u ko„pgina
ergash gaplarni bosh gapga bog„lash vazifasini bajaradi. Nisbiy so„zlar
fe‟lning shart mayli formasi orqali birikadigan ergashgan qo„shma gaplar
21
O‟zbek tili grammatikasi II, (sintaksis) Toshkent, 1976-yil. 410-bet. 

---

25 
tarkibida qo„llanadi va bir xil yoki turli xil kelishik qo„shimchalarini olib, bir-
biriga moslashadi. 
Masalan,