O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim


Nimani  ko„rsatsalar, shuni



Download 0,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/53
Sana08.04.2022
Hajmi0,54 Mb.
#536350
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   53
Bog'liq
ozbek bolalar yozuvchilari asarlarida qollangan nisbiy sozlar yordamida boglangan qoshma gaplar haqida boshlangich sinf oqish kitobidagi matnlar asosida

Nimani
 ko„rsatsalar,
shuni
 keltirdim.
(bu gapda nisbiy so„zlar
tushum kelishigi qo„shimchasini olgan). 
Tarkibida nisbiy so„zlar qo„llangan ergashgan qo„shma gap
qismlarining joylashishi ancha qat‟iydir. Ularning o„rnini o„zgartirib, ya‟ni
“bosh gap + ergash gap” holida qo„llash ancha qiyin. 
O„zbek tilida nisbiy so„zlar shaxsga, predmetga, o„ringa yoki miqdorga
ko„ra munosabatlarni ifodalaydi. Shunga ko„ra ularni quyidagicha guruhlash
mumkin. 
1) shaxs bildiruvchi nisbiy so‘zlar:
kim - u, qaysi biri - u (o„sha), har
kim - u, qay biri -o„shanisi, kimki - u, kimki - uni, kimki - ana u, kimki - uning, 
kim -o„sha, kim -o„shaning, kim -o„shanga, kim -o„shaniki, kim - shunga; 
Masalan,
Sehrgar iblisni
kim 
 qo„lga tushirsa,
o„shanga 
 oltindan haykal
qo„yiladi. 
(X. To„xtaboyev)
Bu zamonda
kimning
jin chaqasi ko„p bo„lsa,
odamlar
o„shanga
og„adi.
(Oybek) 
2) predmet bildiruvchi nisbiy so‘zlar:
nimaiki - shuni, nimalar - shuni,
nima shu - shu, nima -o„sha, nimani - shuni, nimani -o„sha, nimani - shunga,
nimaiki -o„shanga, nima -o„shanga, nima - shuni, nimaga -o„shanga, qaysi -
o„sha; 
Masalan,
Dugonasi
 nima
degan bo„lsa,
o„sha 
 gaplarni takrorladi
. (X. 
To„xtaboyev) 
Nimaiki
kuchimizni tejasa,
o„shanga
yopishamiz.
(Oybek) 
3) o‘rin bildiruvchi nisbiy so‘zlar: 
qaysi tomonga - shu tomonga,
qayoqqa - shu yoqqa, qayerga -o„sha yerga, qayerda -o„sha yerda, qayerda - 
shu yerda; 
Masalan,
Qayerda

Download 0,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   53




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish