O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim

ahillik
bo„lsa,
o„sha yerda
qut - baraka
bo„ladi.
(“Tafakkur gulshani”)
Odatda, podshohlar
qayerni
poytaxt qilsalar,
o„sha yer
ko„proq obod bo„ladi. 

---

26 
4) belgi – daraja bildiruvchi nisbiy so‘z:
qanday - shunday,qanchalik - 
undan ham, qay darajada - shu darajada, nechog„lik - shu darajada,
qanchalik - shunchalik; 
Masalan,
Soy
qanchalik 
tez oqsa, u 
shunchalik
sayoz bo„ladi. 
(“Tafakkur gulshani”)
 
Nisbiy so„zlarning beshinchi turini Professor M. Asqarova o„zining
“Hozirgi o„zbek adabiy tili” kitobida
o‘lchov - miqdor bildiruvchi nisbiy
so‘zlar
deb kiritgan bo„lsa, Professor M. Hamrayev o„zining “Hozirgi o„zbek
tilidagi ko„rsatish olmoshlarining funksional - semantik xususiyatlari” kitobida
payt ma’nosini ifodalovchi deyktik belgi
deb kiritgan. 
Professor M. Hamrayev “
deyktik belgi”
deganining sababi, “so„roq - 
javob” juftligida kelgan olmoshlarning 
“nisbiy so„zlar”
deyilishiga qarshi
bo„lgan. Ya‟ni, “Bu atama “so„roq - javob” juftligining birinchi komponentiga
to„g„ri keladi, ya‟ni bu juftlikda qo„llangan so„roq olmoshlari o„zining so„roq
ma‟nolarini yo„qotib, nisbiylik kasb etadi, lekin javob tariqasida ergashgan
qo„shma gapning ikkinchiqismida qo„llanadigan ko„rsatish olmoshlari deyktik 
(sof ishora) ma‟nolarini yo„qotmaydi. Shu sababli bu olmoshlarni “nisbiy
so„z” deb atash u qadar to„g„ri emas. Biz bu juftlikni o„zaro munosabatga
kirishgan ikkita so„zning (bu o„rinda so„roq va ko„rsatish olmoshlari)
korrelyativ juftligi tarzida tushunamiz. Bizning fikrimizcha, bu yerda so„roq
olmoshlari ishora qilinayotgan bo„lakni ifodalasa, ko„rsatish olmoshi deyktik
belgi rolini bajaradi” – deganlar.