‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

1. Og‘zaki tekshirish metodi. 
Bu metod bilimlami nazorat qilish va 
baholashning ancha keng tarqalgan an’anaviy usullaridan biridir Ushbu tekshirishni 
o ‘qituvchi o ‘quvchi-talabalarga o ‘rganilgan mavzuning mazmunidan kelib chiqib, 
savol-javob usuli asosida amalga oshiradi. Ushbu usul aynm hollarda suhbat usuli 
deb ham ataladi. Og‘zaki tekshirishda o ‘qituvchi o ‘rgamlayotgan mavzuni alohida 
qismlarga ajratadi va ulami har biridan о ‘quvchi-talabalarga savollar beradi Biroq, 
o‘quvchi-talabalaming nutqini o ‘stirish hamda ulaming chuqur va mustahkam 
bilimga ega boiishlari uchun ulardan hozirgi yoki oldingi mavzuni butunlay esga 
tushirishni talab qilish ham mumkin.
Keng tarqalganligi va samarali ekanligiga qaramay og‘zaki tekshirish ayrim 
kamchiliklarga ham ega. Chunonchi, uni qo‘11 ash jarayonida, nisbatan, ko‘p mehnat 
sarflanadi. Bu usul orqali dars mobaynida 3-4 nafar o ‘quvchi-talabanigina bilimini 
tekshirish mumkin.
2. Yozma tekshirish metodi. 
Bu o ‘quvchi-talabalaming bilim, ko‘nikma va 
malakalarini nazorat qilish va baholashning eng samarali usullaridan biri bo‘lib, 
ulaming ijodiy qobiliyatlarini baholash imkonini beradi. Unga ko‘ra o ‘qituvchi 
alohida mavzu yoki o ‘quv dasturining ma’lum bo‘limim o ‘tib boiganidan so‘ng 
o ‘quvchi-talabalaming bilimlarini nazorat qilish va baholashni tashkil etadi. Yozma 
tekshirish nazorat ishi, insho, bayon, diktant va boshqalar yordamida olib boriladi. 
Ushbu jarayonda o ‘qituvchining bajanlgan ish bilan tanishib chiqishi, uning sifatini 
tekshirishi uchun ko‘p mehnat va vaqt sarflanadi. 0 ‘qituvchi va o ‘quvchi-talaba 
o ‘rtasida bevosita aloqaning yo‘qligi sababli uning fikrlashini kuzatish imkoni 
boMmaydi.
3. Amaliy topshiriqlarni bajarishga asosiangan tekshirish metodi. 
Amaliy 
harakatlar (sport, mehnat harakatlari)ning to‘g ‘riligini kuzatish yoki olingan
28

---

natijalarga tayanishdan iborat bo‘ladi. Tekshirishning bunday shaklidan 
0
‘quvchi- 
talabalarning tabiiy fanlar bo‘yicha bilimlarini hisobga olishda keng foydalaniladi.