‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Ta’lim jarayonida nazorat va hisobga olishning vazifalari
T a’lim jarayonining muhim tarkbiy qismlaridan biri 
nazorat va hisobga 
olishdir. Bu tushunchalar o‘ziga xos mohiyat va xususiyatlarga ega. 0 ‘qituvchi 
nazorat va hisobga olishni to ‘g ‘n tashkil etsa, ta’lim jarayonining samaradorligi 
ortadi. 
Buning 
uchun 
o ‘qituvchi 
o ‘quvchi-talabaning 
o ‘quv 
materiallarini 
o ‘zlashtirish darajasini aniqlab berishi lozim.
Nazorat 
- taTim oluvchining (ta’lim jarayonida) bilim, ko‘nikma va malakalari 
darajasini aniqlash, oichash va baholash jarayonini anglatadi. Aniqlash va oMchash 
tekshirish deb ham ataladi.
Tekshirish 
- nazoratning tarkibiy qismi bo‘lib, uning asosiy didaktik vazifasi 
o'qituvchi va o ‘quvchi-talabalar o ‘rtasida teskari aloqani ta’minlash, pedagog 
tomonidan o ‘quv materialini o ‘zlashtirish haqida ob’ektiv axborot olinishi, 
bilimlardagi kamchilik va nuqsonlami o ‘z vaqtida aniqlashni ta’minlashdir. 
Tekshirishning maqsadi nafaqat o ‘quvchi-talabaning bilim darajasi, sifati balki, uning 
o‘quv mehnati hajmini ham aniqlash dan iborat.
Tekshirish bir necha bosqichlarda amalga oshiriladi. Ya’ni:
/. 
0 ‘quvchi-talabalarning bilim darajasini oldindan aniqlash.
Odatda, u o quv 
yili boshida o ‘quvchi-talabalar tomonidan aw algi o lquv yilida o ‘zlashtirilgan 
bilimlari darajasini aniqlash maqsadida o ‘tkaziladi. Bu kabi tekshirish, shuningdek, 
o ‘quv yilining o ‘rtasida yangi bo‘lim (kurs)ni o ‘rganishga kirishilganda ham 
o‘tkazilishi mumkin v a o ‘rinli.
2. Har bir mavzuni o ‘zlashtirish jarayonidagi jo riy tekshirish.
Joriy tekshirish 
ta iim oluvchilar tomonidan o ‘quv dasturida belgilangan ayrim, alohida elementlami 
o ‘zlashtirish darajasini tashxislash imkonini beradi. Mazkur tekshirishning asosiy 
vazifasi alohida olingan muayyan vaziyatni o ‘rganishdir. Bunday tekshirishning shakl 
va metodlari turlicha boTib, ular o ‘quv materiali mazmuni, murakkabligi, o ‘quvchi- 
talabalaming yoshi va tayyorgarligi, ta’lim bosqichi va maqsadlari muayyan 
pedagogik sharoitlarga muvofiq belgilanadi.