|
To‘plangan bilimlarni sinash uchun savollar:
1. Test metodini ta’riflang.
2. Test metodi shaxs rivojiga qanday hissa qo‘shadi?
3. Test metodining ob’ektivligini tasdiqlovchi faktomi tushuntirmg.
4. Test metodim qo‘llashda nimalarga e’tibor berish kerak?
5 Testlaming o ‘ziga xos yutuq va kamchiliklarini tushuntiring.
6. Test metodi yo‘nalishlarini sanab bering.
7. O'qituvchi birinchi bor testga murojaat etganda qanday muhim vazifalarga
e’tibor qaratishi kerak?
8. Test tuzish jarayonining bosqichlarini birma-bir sanab, izohlab bering.
9. 0 ‘zlashtirish nima? U qanday ko‘rimshlarda namoyon bo‘ladi?
10. 0 ‘qituvchimng dars sifati va samaradorligiga baho qanday ko‘rsatkichlar
asosida o ‘rganiladi?
11. Oli Kyuforker tomonidan aniqlangan va o ‘zlashtmshga qaratilgan testlami
izohlab bering.
7-MAVZU: T A ’LIMDA MONITORING
Asosiy tushunchalar: monitoring
,
sog lorn muhit yaratish, ta limning ichki
boshqanivi
,
rivojlanganlik darajasi, о Ichov birligi
,
kriteriya, indikator, ta lim
axborotlari, kitish-chiqish modeli, monitoring yo 'nalishlari va prinsiplari.
Biz yuqorida pedagogik diagnostika va uning metodlari, mazmuni, mohiyati
haqida fikr yuritdik Endi monitoring haqida fikr yuritadigan bo‘lsak, pedagogik
diagnostikadan tashqari ikkinchi diagnostik mexanizm - bu monitoringdir.
Monitoring - tizimli diagnostika va ta ’limda olingan natijalami davlat standarti
talablan natijalari bilan solishtirish, chetlanishlami aniqlash, tahlil qilish, darajalar va
sababiami baholash, asosiy qarorlarni qabul qilish, qabul qilingan choralaming
natijaviyligini baholash va korreksiyalashdir.
Ta’limda monitoring shu narsaga olib kelishi kerakki, o ‘quvchi-talaba o ‘zini
anglab, o ‘zi mustaqil mutolaa qilib, o ‘z-o‘ziga ta’lim benb, o ‘zining nvojlanish
doirasini kengaytirib borishiga ta’lim muassasasi, o ‘qituvchi, ota-ona, jamoatchilik
ishiga muhit yaratib, kuzatib, tahlil qilib, natija va xulosalar chiqarib, o ‘z vaqtida
chora ко‘rib borishi zarur.
Zamonaviy boshqaruvning asosiy vositalaridan biri monitoringni y o ig a
qo‘yishdir. Asosan, ta’lim qonuni, kadrlar tayyorlashning milliy dasturini amalga
tadbiq etish hamda umumiy o ‘rta ta’lim tizimining ichki boshqaruvini samarali
tashkil etishda monitoring eng qulay va istiqbolli yo‘ldir. T a’lim va tarbiyada paydo
bo‘ladigan muammolami bashorat etish, uning rivojlanish dinamikasini kuzatish,
kutilayotgan natijalami bashorat etish va qiyoslash masalalari monitoringning qay
darajada tashkil etilganligiga bogiiq.
Monitoring ko‘p qirrali faoliyat bo‘lib, u o ‘quv jarayoni natijalari, o ‘quvchi-
talabaning rivojlanganlik darajasi, o ‘qitish sifati darajasini sotsial-ijtimoiy faoliyati,
milliy istiqlol g ‘oyasi asosida ma’naviy-madaniy tarbiya topganligi, uning
barkamollik darajasi, ichki nazoratning qay darajada yo ‘lga qo‘yilganligi, boshqaruv
samaradorligini tahlil
etish, natijalash, xulosa chiqarish,
choral ar ko‘rish
imkoniyatlarini yaratadi. Shunday qilib, monitoringni o ‘tkazish va uni olib borishning
o ‘ziga xos metodikasi mavjud. Shunga ko‘ra, monitoring o ‘qitish darajasi, uzluksiz
ta’limning amalga oshirilishi, tarbiya topganlik darajasi, o ‘quvchi-talabaning
salomatligi, sog‘lom turmush tarzining yo‘lga qo‘yilganligi, muhitga moslashuvi kabi
masalalami ijobiy hal bolishida rahbar xodimlarga eng qulay vositadir.
Ta’lim jarayoniga monitoringni tadbiq etishning ilmiy asoslanganligini bir
tizimga solish ta’lim-tarbiyaviy ishlaming shakli va mazmunini yangi bosqichga olib
chiqish imkonini yaratadi. Monitoring davlat dasturi hamda standartlami amalga
oshirishda eng zamonaviy, eng kafolatlangan va samara beruvchi vositadir.
Ta’limda monitoring deganda, ta’lim tizimi, uning ayrim yo‘nalishlari, sifati,
boshqaruvi haqida axborot to‘plash, ulami qayta ishlash, tarqatish, targ‘ibot qilish
orqali ahvolni o ‘rganish va u orqali ta ’sir etish tushuniladi. Bu usulda davlat dasturi
hamda standartlaming o ‘zlashtirish darajasi, ta’limda ehtiyojning qondirilish
darajasini analitik axborotlar yordamida tahlil etib, yangicha yondoshuv, boshqaruv
bo‘yicha xulosalar chiqarish, qarorlar qabul qilishga imkon yaratiladi. Shuning uchun
ham ta’limning ichki boshqaruvidagi monitoringlar:
1.
Adolatli, haqqoniy. 2. Qiyosiy. 3. Tashqi muhit ta’siridan himoyalangan. 4.
Axborotlar bashorat qilingan, ya’ni o ‘z isbotiga ega bo‘lmog‘i kerak.
Bulardan xulosa qilgan holda, ta ’lim-tarbiyada monitoring deb nimaga
aytilishiga javob beramiz. Demak, ta’lim-tarbiya sohasida monitoring deb, o ‘quv
jarayoni va uni boshqarishda uzoq davom etadigan uzluksiz kuzatuv olib borilishiga
aytiladi.
Muntazam monitoring olib borish modeli quyidagilami o ‘z ichiga oladi:
1) o ‘quvchi-talabaning real o‘qish imkoniyatlarini aniqlash;
2) u yoki bu o ‘quv fanlari bo‘yicha bilimlar sifatini o'rganish;
3) o ‘quvchi-talabalaming sust o ‘zlashtirishida didaktik sabablami aniqlash;
4) ta’lim muassasasidagi o ‘zaro ichki munosabatlar xususiyatini tahlil etish,
5) ta’lim muassasasining ichki ish tartibining maqsadga muvofiqligini o ‘rganish;
6)
o ‘qituvchilaming
pedagogik
mahoratini,
pedagogik-psixologik
savodxonligini o ‘rganish.
37
Do'stlaringiz bilan baham: |
