Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

5.5-сҥўрет. Ишки дийўалларға қапланатуғын плиткалар 
 
Пол ушын керамикалық плиткалар
қыйын ерийтуғын ҳәм еримейтуғын гил ҳәм 
қосымшалар тийкарындағы шийки затты писирип алынады. Пол ушын плиткалар суў 
ӛткизбейтуғын, кислота ҳәм силти еритпелери, майлы затлар еритпелерине шыдамлы, 
желиниўге шыдамлы болыўы керек. Суў ӛткизиўшеӊлиги 4% тен аспаўы шәрт. Плиткалар 
квадрат, туўры тӛртмүйеш, бес, алты, сегиз қырлы болыўы мүмкин. Олар 16 типте (200-
4)х(173-49)х(10-13) мм ӛлшемлерде ислеп шығарылады. 
Плиткалар бети тегис, релефли, бир ҳәм бир неше реӊли, жалтырақ ҳәм 
жалтырамайтуғын, сүўретли ҳәм сүўретсиз болыўы мүмкин. Ҳәзирги күнде 
сериографикалық усылда қапланған ири ӛлшемли плиткалар (200х200х11 мм) жәмийетлик 
ҳәм турақ жай имаратлары полларын безеўде ислетилмекте. 
Полларды қаплаў ушын тәреплери 23 ҳәм 48 мм болған қалыӊлығы 6 ҳәм 8 мм квадрат 
ҳәм туўры мүйешли мозаика плиткалар ислетиледи. Плиткалар ақ ҳәм реӊли болыўы 
мүмкин, суў сиӊдириўшеӊлиги болса 4% ке шекем болады. Мозаик плиткалардан гилам 
нусқалар таярланыўы поллар жаратыўда мийнет сарпын кемейтиреди. 
Пол ушын плиткалар жәмийетлик имаратлардыӊ вестибюлларында, жолларда, 
лаборатория бӛлмелеринде ислетиледи. 
5.5 Арнаўлы керамикалық материаллар ҳәм буйымлар 
Черепица.
Черепица аӊсат ерийтуғын гиллерден пазли штампланған, пазли лента 
тәризли, ясси лента тәризли ҳәм конки тәризли түрлери ислеп шығарылады (5.6-сүўрет). 
Черепица ислеп шығарыўдағы процесслер керамика технологиясы сыяқлы. Черепица тӛбе 
ушын беккем, атмосфера орталығына шыдамлы, отқа шыдамлы материал болып, 300 жылға 
шекем хызмет етиўи мүмкин. Черепица массасыныӊ үлкенлиги, тӛбеге орнатыў қыялығыныӊ 
жоқарылығы (30% тен кем емес), тӛбеге жабыў процессинде қол мийнетиниӊ кӛплиги оныӊ 
кемшилиги есапланады. Черепица тӛбеде бири екиншисиниӊ үстине чок бастырып 
қойылғаны ушын пайдалы бети 50-85% ти қурайды. Черепицаныӊ суў сиӊгендеги массасы 
50-60 кг

м
2 
болыўы мүмкин. Суўыққа шыдамлылығы болса 25 циклден кем болмаслығы 
шәрт.