Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Гилем нусқа керамика
түрли реӊли, глазурланған ҳәм сырланбаған киши ӛлшемли 
плиткалар болып, гилам нусқасында крафт қағазға оӊ бет пенен желимленеди. Араласпа 
пенен жақсы жабысыўы ушын бети тарам-тарам ҳалда таярланады. Гилем нусқа кошинкор 
плиткалар ӛлшемлери 48х48 ҳәм 22х22 мм, қалыӊлығы 4 мм, олардан таярланған гилемлер 
ӛлшеми 724х46 ҳәм 672х424 мм ҳалда заводта таярланады. Плиткалардыӊ суў 
сиӊдириўшеӊлиги 12% ке шекем, суўыққа шыдамлығы болса 25 циклден кем болмаслығы 
керек. Плиткалар уйсозлик темирбетон панеллердиӊ сыртқы бетлерин, транспорт ҳәм спорт 
иншаатлары, саўда орайлары сыяқлы имаратларды безеўде ислетилиўи мүмкин. 
5.4-сҥўрет. Фасад ушын керамикалық плиткалар 
Ишки дийўалларға қапланатуғын плиткалар.
Дийўал қапланатуғын плиткалар 
майолика ҳәм фаянс түрлерине бӛлинеди. Фаянс плиткалары каолин, дала шпаты ҳәм кварц 
қумы араласпасы, майолика болса қызыл гиллерден пресс автоматларда ярым қурғақ, 
пресслеў усылларында таярланады. 
Плиткалар сырланған ҳәм сырланбаған, гүлли ҳәм гүлсиз, релеф-орнаментли, шаффоф, 
жылтырақ ҳәм жылтырамайтуғын, бир қыйлы реӊли ҳәм түрли реӊли болыўы мүмкин. 
Плиткалар формасы ҳәм ислетиў орнына қарап квадрат, туўры тӛртмүйеш, фасон формалы 
болады. 
Ишки безеў плиткалары 150х150 мм, 150х100 мм, 150х75 мм ҳәм қалыӊлығы 4-6 мм 
ҳәм басқа ӛлшемлерде ислеп шығарылады (5.5-сүўрет). Ишки дийўал плиткаларыныӊ суў 
сиӊдириўшеӊлиги 16% ке шекем, ийилиўдеги беккемлик шегарасы 12 МПа болыўы, 125±5
0
С 
дан 15-20
0
С қа шекем температура ӛзгериўинде сызықлар пайда болмаслығы керек. 
Гилем нусқа-кошинкор плиткалар қуйма усылда таярланады. Плиткалар 20 түр 
ӛлшемлерде ислеп шығарылады: шетлери 25, 35, 50, 75, 100 ҳәм 125 мм квадрат, 25х100 мм 
туўры тӛртмүйеш формасында ҳәм басқа ӛлшемлерде болыўы мүмкин. Плиткалардыӊ 
қалыӊлығы 2,5 мм, сыртқы бети болса түрли реӊли ҳәм фактуралы болады. 
Ишки дийўалларды безеў плиталары турақ жай, жәмийетлик ҳәм санаат 
имаратларыныӊ санитария-гигиена бӛлмелерин безеўде, конструкцияларды ығалдан ҳәм 
ўақытша жалыннан сақлаў мақсетинде қапланады. 

---

39