Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

 
5.2 Керамикалық буйымлар структурасы ҳәм улыўма қәсийетлери 
Керамикалық материаллар қурамы қатып қалған еритпениӊ үзликсиз фазасы (матрица) 
ҳәм еримеген гил тәризли, шаӊ тәризли ҳәм қумлы фракциялар (каркас) ҳамде ҳаўа толған 
геўек ҳәм бослықлардан ибарат болған ушын оларды композицион материаллар деп 
атаўымыз мүмкин. Матрица материалы микроструктураны ҳәм матрица каркас пенен 
биргеликте макроструктураны қурайды. Керамикалық материаллардыӊ матрица бӛлеги 
кристалл дүзилистеги алюмосиликат минераллардан ҳәм аморф дүзилистеги шийша тәризли 
аӊсат ерийтуғын компонентлерден ибарат болады. 
Керамикалық материаллардыӊ тығызлығы 2,5-2,7 г

см
3
; орташа тығызлығы 200-2300 
кг

м
3
; қысылыўдағы беккемлик шегарасы 0,05 дан 1000 МПа ға шекем болады. Ыссылық 
ӛткизиўшеӊлик коэффициенти: абсолют тығыз керамиканики 1,16 Вт

(м
.0
С), геўек 
керамикалық материаллардыки 0,07-1,0 Вт

(м
.0
С) болады. Керамикалық материаллардыӊ 
ыссылық сыйымы 0,18-0,22 КЖ

кг
.0
С, ыссылықтан сызықлы кеӊейиў коэффициенти болса 
0,00014 болады. 
Керамикалық материаллардыӊ суў сиӊдириўшеӊлиги геўеклигине қарап 0 дан 70% ке 
шекем болады, суўыққа шыдамлылығы болса тӛмендеги маркаларға теӊ: 15; 25; 35; 50; 75 
ҳәм 100 (цикллар). 
5.3 Дийўал ушын керамикалық буйымлар 
Дийўал ушын керамикаға әпиўайы керамикалық гербиш, түрли эффектив керамикалық 
материаллар (ковакли, геўекли ҳәм ковакли-геўекли гербишлер, жеӊил, ковакли 
керамикалық таслар, блоклар ҳәм плиткалар) ҳәмда ири ӛлшемли блоклар ҳәм гербиш, 
керамикалық тас тийкарындағы панеллер киреди. 
Керамикалық гербишлер ҳәм таслар.
Керамикалық гербиш ҳәм таслар аӊсат 
ерийтуғын гиллар ҳәм қосымшалар қосылған гиллар тийкарында таярланады ҳәм 
тийкарынан имарат, иншаатлар сыртқы ҳәм ишки дийўалларын қурыўда ислетиледи. 
Гербиш ҳәм керамикалық таслар ӛлшемлерине қарап тӛмендегише түрленеди: әпиўайы 
гербиш 250х120х65 мм (5.3, а-сүўрет.), модуллы 250х120х88 мм (5.3, б-сүўрет), ири 
288х138х65 мм (5.3, в-сүўрет), әпиўайы тас 250х120х138 мм (5.3, г-сүўрет), ири тас 
250х138х138 мм (5.3, д-сүўрет), модуллы тас 250х250х138 мм (5.3, е-сүўрет) ҳәм коваклар 
горизонтал жайласқан таслар 250х250х120 мм ҳәм 250х250х80 мм (5.3, ж, з). 

---

36