Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Ийилиўдеги беккемлик шегарасы.
Материалларды ийилиўге сынағанда үлги еки 
таянышқа қойылады ҳәм симметриялық түрде ийиўши күш тәсир еттириледи. 
2.4-кесте 
Айрым қурылыс материалларыныӊ қысылыўдағы беккемлик шегарасы 
Материаллар 
Қысылыўдағы беккемлик шегарасы, МПа 
Гранит 
120-250 
Мрамор 
80-300 
Әпиўайы гербиш 
7.5-30 
Силикат гербиш 
7.5-20 
Аўыр бетон 
10-80 
Жеӊил бетон 
50-40 
Кӛбикли бетон 
1,5-40 
Пластмасса 
4-500 
Полат 
380-1000 (ҳәм жоқары) 
Ийилиўдеги беккемлик шегарасы.
Материалларды ийилиўге сынағанда үлги еки 
таянышқа қойылады ҳәм симметриялық түрде ийиўши күш тәсир еттириледи. 
Туўры тӛрт мүйеш кесимли үлгиниӊ ортасына қойылған бир жыйынды күш тәсиринен 
оныӊ ийилиўдеги беккемлик шегарасы (R
эг
, МПа) тӛмендегише табылады: 
2
2
3
h
b
l
P
R
буз
эг



Егер еки жыйынды күш үлгиниӊ кӛшерине салыстырғанда симметриялық түрде 
қойылған болса, формула тӛмендегише болады: 
2
)
(
3
h
b
а
l
P
R
буз
эг




, 
бул жерде: 
Р
бу
з
-бузыўшы күш, Н; 
l
-таянышлар арасындағы аралық, м; 
a
-күшлер арасындағы аралық, м; 
b
ҳәм 
h
-кесим майданыныӊ ени ҳәм бийиклиги, м. 
Материал ийилиўге сыналғанда нейтрал кӛшердиӊ жоқары бӛлеги қысылыўға, тӛменги 
бӛлеги болса созылыўға ислейди. Әдетде материаллардыӊ бузылыў белгилери (сызық, жарық 
ҳәм ҳ.б.) олардыӊ созылыўшы бӛлегинде басланады.