Tibbiyot instituti talabalari uchun

G’avvosning siqilishi.
Atrofdagi suv bosimiga qaraganda skafandr qattiq 
qismlarining (shlemining tagida) qisilishi tufayli bosimning pasayishi havoning 
hajmini kamayishi natijasida sodir bo’lib, bu o’ziga xos jarohatlanishning 
sababchisi bo’ladi. O’limga olib keluvchi og’ir jarohatlanishlar g’avvos kiyimining 
yuqori qismi yorilishi, g’avvosning oyog’i bilan yuqoriga aylanib ketishidan 
qaytarilmaydigan klapan bilan birgalikda shlangning yorilishi tufayli sodir bo’ladi.
G’avvos kiyimida havo hajmining kamayishi atrofdagi suv bilan ko’krak 
qafasining siqilishiga olib keladi. Agar bir vaqtning o’zida tashqi bosimga 
qaraganda shlem tagidagi bosim pasayganda bunda shlem qon so’ruvchi bankaga 
275

---

aylanadi. Bu o’z navbatida qonni organizmda tezda qayta taksimlanishiga hamda 
qonni boshi va bo’yniga ko’proq oqib kelishiga sababchi bo’ladi va natijada u 
xushini tezda yo’qotib o’lim sodir bo’lishi mumkin. Ayrim hollarda bosimning 
keskin o’zgarishi tufayli g’avvos boshidagi shlemning siqilishidan kalla suyagi, 
umurtqa pog’onasining bo’yin qismi, umrov suyagi, kuraklari, qobirg’alarida 
sinishlar kuzatiladi.
Murdani kesib ko’rishda topilgan o’zgarishlarga qarab g’avvoslarning 
siqilishiga xos xarakterli belgilarning bo’lishi sud tibbiyoti tashxisida muhim 
ahamiyatga egadir. Murdani tashqi ko’zdan kechirishda uning boshi va bo’yni 
hajmining keskin kattalashganligi, yuzini ko’karib shishganligi ko’rinadi. Yuzida, 
ko’pincha og’iz burchagida terisini yorilib yirtilib ketganligi ko’zga tashlanadi. 
Ko’zining shilliq pardasida keng qon quyilishlar, qovog’ining keskin shishishi, 
ba’zan ko’z olmasining biroz chaqchayib chiqishi, ko’z kosasi kletchatkasida 
massiv qon quyilishlar topiladi. Umrov suyagi bo’ylab keng gorizontal joylashgan 
yo’lsimon qontalashlar aniqlaniladi.
Murdani ichki tekshirishda boshining soch qismi, yuzi va bo’ynidagi 
yumshoq to’qimalarda ko’zga tashlanuvchi shishish va diffuz qon quyilish borligi 
hamda bosh miya va miya pardasining keskin to’laqonligi va shishi, shuningdek 
miya moddasi, miyaning yumshoq pardasida qon quyilish ko’rinadi.