Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

 
3.5.Асаб тизими касалликлари 
 
Болани кўриш ва у билан суҳбатлашиш орқали унинг руҳий 
ривожланиши, ақл-идрокини ёшига монандлиги ёки бунда озгина бўлса ҳам 
меъёрдан четга силжишлар мавжудлиги текшириб аниқланади. Боланинг 
ақлий жиҳатдан юксакланишини орқада қолиши - олигофренияда (кам 

---

193 
ақллилиқ) кузатилади. Олигофрения - грек сўзида олинган бўлиб, olidos - 
паст, phren - ақл деган маънони билдиради. 
Олигофрения 3 даражага бўлинади: дебил - эси паст, имбецил, идиот.
Дебил - олигофренияни енгил формаси. Бунақа болалар турмушдаги оддий 
нарсаларга қийинчилиқ билан тушунади, ёмон ўқийди. Имбециллар - ўртача 
даражадаги олигофрения ҳисобланиб, бўларни фикр қилиш, ўйлаши жуда 
содда, сўз йиғиндилари жуда кам бўлган гапга тушунади. Қисқа гапларни 
гапириши мумкин. Имбециллар жахлдор, шунинг учун уларни парвариш 
қилганда эҳтиёт бўлиш керак. Идиотлар - бу жуда оғир даражадаги 
олигофренияга киради. Бунақа болалар гапиришни билмайди. Ҳеч нарсага 
тушунмайди, ҳаракатсиз ётиб, ёрдамчисиз яшай олмайди. Бўларда чала
фалажлик (парез) ва фалажлик, ҳамда сезиш қобилиятини бузилиши 
кузатилади. Турли даражадаги олигофрения туғма бўлиши ёки туғилиш 
жараёнида шикастланишдан, ҳамда туғилгандан кейин кузатилган марказий 
асаб тизимси касалликлари оқибатида пайдо бўлиши мумкин. 

3.5.1. Невроз 
 
Невроз касаллиги ҳақида тушунча. Невроз касаллигида асаб тизимси 
фаолияти бузилган бўлиб, бу ҳолат руҳий кечинмалар мажмуи таъсирида 
майдонга келади. Неврозлар асосан 3 хил клиник кўринишда кечади: 
1. 
Неврастения.
Бу касаллик кўпинча мактаб ёшидаги болаларда учраб, 
беморда уйқуни бузилиши, бош оғриғи, баджахиллик, газабланиш, 
чарчоқлик, вегето - дистония белгилар кузатилади. 
2. 
Истерия.
Бу касалликда беморда ҳиссиётга ўта берилувчанлик кузатилиб, 
у хурсандлик ёки ҳафаликка ҳам ўта тўлқинланиб реакция беради. 
Касалликда бош оғриғи, қусиш, ҳушидан кетиш, енгил даражалик парез ёки 
фалажлик, терида сезувчанликни кучайиши ёки йўқолиши белгиларини 
кузатиш мумкин. Ёш болаларда касаллик қичқириш ва ҳаракат хуружлари 
пайдо бўлиши билан кечади. 

---

194 
3.