Microsoft Word shaytanat1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
67
Qamara bu gap shunchaki ko‘ngil uchun aytildi, deb o‘ylagan edi. Mehmonxonani 
yig‘ishtirishga ulgurmay, Asadbek qaytgach, battar shoshilib qoldi. Qamara mehmonning 
ulug‘ligini hisobga olib, ohori to‘kilmagan  yangi dasturxon yozdi. Kuyov chiqib Asadbek 
bilan qo‘sh-qo‘llab so‘rashdi-da, choy quyib uzatdi. Hashamdor uylarda, to‘kin 
dasturxonlar atrofida o‘tirishga ko‘nikkan Asadbekka qog‘ozlari sarg‘ayib, ayrim yerlari 
ko‘chib tushgan uyda choy ichish boshqa payt bo‘lganda malol kelardi. Uning hozirgi 
kayfiyati aynan shunday sharoitni qo‘msardi. G‘arib ko‘ngil, g‘arib uyni sog‘ingan edi. 
Bir soatdan keyin Jalilning uyi besaranjom bo‘lib qoldi. Besh-olti odam baravar bostirib 
kirib avval cho‘loq divanni, so‘ng stol-stullarni, so‘ng xira televizorni olib chiqib ketishdi. 
O‘rniga yangi divan, yangi stol-stullar, rangli televizor qo‘yildi. Qamara «Voy, o‘lmasam, 
voy, qiziq bo‘ldi-ku», deyishdan boshqa so‘z topmadi. Asadbek bu o‘zgarishlarga aloqasi 
yo‘qdek, pinagini buzmay turardi. 
Jalil uyiga qaytganda hamma ish saranjom bo‘lgan edi. U Asadbekka zahrini sochishga 
ulgurmadi. Qo‘rqqan oldin musht ko‘tarar, deganlaridek, Asadbek ostonada o‘qrayib 
turib qolgan oshnasiga qarab baqirdi: 
— G‘ing desang, abjag‘ingni chiqarib tashlayman, bu senga emas, Samandarga, 
tug‘ilgan kuniga sovg‘a! 
Jalil Asadbekka bir nima deya olmadi, ammo xotiniga qarab o‘qraydi. Qamara o‘ziga 
qanday shirin gaplar atab qo‘yilganini fahmlab, labini tishladi. 
— Senga nima bo‘ldi? — dedi Jalil, Asadbekka tikilib, — paytavangga qurt tushganini 
bilib turibman. 
— Mening paytavamga emas, sening miyangga qurt tushgan, — Asadbek shunday deb 
Qamaraga qarab qo‘ydi. U erkaklar gaplashayotganda ayol kishining atrofda ivirsib 
yurishini yoqtirmas edi. Qamara Asadbekning maqsadini anglab, tezgina chiqib ketdi. 
Asadbek shundan so‘ng gapini davom ettirdi. — Nevara ko‘ribsan, ismini Samandar 
qo‘yibsan, oradan bir yil o‘tibdi... Asad degan o‘rtog‘im bor edi, xursandchiligimga sherik 
qilay, ukasining oti ham Samandar edi, nevaramga ot qo‘yishda bir so‘rab olay, deyishga 
aqling kaltalik qildimi? Tiling bir qarich. Birovga so‘z bermaysan-u, shunaqa narsalarga 
kelganda kallang ishlamay qoladi, xom oshqovoq! 
Jalil unga qarab jilmaydi. Hozir uning qarshisida faqat Xudogagina bas kelolmaydigan 
Asadbek emas, ko‘p jabru jafolarni birga tortgan, bir ko‘chani changitib, bir yamoq 
ko‘rpani tepishib katta bo‘lgan oshnasi o‘tirardi. Asadbekning ovozida amr ohangi ham, 
qahr ham yo‘q edi. Asadbekning bu odati Jalilga ma’lum. U dunyo tashvishlaridan ezilib, 
bolaligini qo‘msagan paytlarida Jalilni toptirib kelib shu ohangda gap boshlaydi. Ikki 
oshna soatlab gaplashib o‘tirishadi. Suhbat a’yonlarning ishtirokisiz bo‘ladi. Zarur ish 
bilan kelgan Kesakpolvon ham, Chuvrindi ham ularning suhbatini buzishga jur’at qila 
olishmaydi. Bunaqa paytlarda a’yonlar matbuot xabarlariga taqlid qilib «ikki prezident 
yuzma-yuz uchrashdi. Xalqaro ahvolning muhim masalalari kelishib olindi», deb 
hazillashishadi. Yopiq eshik ortidagi «xalqaro ahvolning muhim masalasi» — yong‘oq 
o‘yinida chiqqan janjalning «tinch yo‘l bilan hal etilgani»dan boshlanib, bitta kalishni 
galma-gal kiyib maktabga qatnash chog‘ida yuz bergan sarguzashtlarni eslash bilan 
yakunlanadi. 
Jalil Asadbekning bugun bu xususda gaplashish niyati yo‘qligini bildi. Agar Hasanning 
o‘ng biqini og‘risa, Husanniki ham og‘riydi, deganlaridek, Asadbekning yuragini 
tirnayotgan darddan Jalil bebahra qolishi mumkin emas. Asadbek dardini ichiga 
yutmoqchi. U otasi olib ketilgan kundan beri isyon yo‘liga kirgan, ammo ochiq-oydin 
hayqirish, shiorlar ko‘tarib maydonga chiqish yo‘lidan bormay, arqonni uzun tashlab, 
dardni ham, g‘azabni ham ichiga yutib asta ish ko‘rishni o‘rgangan edi. Jalilning yo‘li 
bo‘lak — o‘ychi o‘yiga yetguncha tavakkalchi uyiga yetadi, qabilida ishni dangal 

---

Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik