Microsoft Word shaytanat1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
53
imoratu orzu-havaslarga berilmagan. Shu yoshga kirib hali o‘z uyi bo‘lmagan. Cho‘ntak 
bo‘shab qolgan taqdirdagina «ov»ga chiqqan. Hatto qo‘lga tushib qamalib ketsam, 
chiqqanimda asqotadi, deb jamg‘armagan ham. 
Qasos o‘ti bolaligida bir yonganu bobosining sa’y-harakati bilan o‘chirilgan edi. 
3 
 
Urush chechenlar yashaydigan qishloqlardan uzoqroqda bo‘lsa ham uning sovuq nafasi 
ufurib turardi. Qishloqqa qoraxatlar bilan birga noxush mish-mishlar ham yetib kelardi. 
Mish-mishlar oqibatda haqiqatga aylanib butun qishloq bir kechada issiq uylardan 
haydab chiqildi. Bir hafta burun Zelixonlarnikiga qoraxat kelib aza ochilgan edi. Olti 
yoshga to‘lgan bola dam onasiga qo‘shilib yig‘lardi, dam bobosiga qo‘shilib qo‘lini 
fotihaga ochardi. U nima uchun aza ochilganini tushundi — otasini fashistlar o‘ldirgan. 
Endi qotillarni kechirish mutlaqo mumkin emas! Zelixon — endi xunxo‘r! Tomirlarida 
chechen qoni oqayotgan olti yoshli bola ajdodlar qonunini bilardi. Unga na onasi, na 
bobosi «o‘ch ol!» dedi. Bu gapni uning yuragi aytardi. Shunga aqli yetgan bola nima 
uchun uyqudan uyg‘onishganini, ikkita tugunni orqalab tun bo‘yi yo‘l yurishganini, so‘ng 
poezdga chiqishganini bilmadi. Birov «fashistlar yaqin kelib qolishibdi, bizni 
asrashyapti», dedi. Bundan Zelixon ajablandi: fashistlar yaqin  kelsa yaxshi-ku! O‘ch 
olish imkoni tug‘ilgan ekan-ku?! Yana birov: «Ichimizdan sotqin chiqibdi, hammamiz 
shuning kasofatiga qolibmiz», dedi. Zelixon bunga ham ajablandi: qanaqa sotqin, nimani 
sotadi, qishloqda sotadigan nima bor?.. 
Uzun kechalar yo‘l yurib, nihoyat bir qishloqdan panoh topishdi. Uning ko‘ngli, ko‘zlari 
tog‘larga, cho‘qqilarga o‘rgangan edi. Bu qishloq tog‘dan ancha uzoq ekan. Ammo bobosi 
ham, onasi ham shukr qildilar. Bir dehqon uyining yarmini bo‘shatib berdi. Devor o‘rniga 
eski sholcha tortib yashayverishdi. Yetti yot begonaga ham muruvvat ko‘rsatuvchi imonli 
odamlarga uchratgani uchun bobosi Ollohga shukrlar qildi. Yaxshiyam, bobosi  turkchani 
bilardi, bo‘lmasa kunlari imo-ishora bilan  gaplashishga qolarmidi... 
Zelixonning onasi betoblanib, ikki kungina yotdi. Uchinchi kuni uzildi. Bobosi dono edi. 
Ortiqcha kiyim-boshni qo‘yib, o‘limligini olvolgan ekan, o‘ziga emas, keliniga nasib etdi. 
Uch yil oralatib o‘zi qaytish qilganida kafanlikni shu uy egasi topib berdi. 
Bobosi bir oydan ziyodroq yotdi. Uning umri tugagan, bu hayotdan nasibasi qirqilgan 
edi. Biroq, Xudoga yolborib yana bir-ikki oy umr so‘rardi. Begona yurtda g‘irt yetim 
bo‘lib qolayotgan nabirasini ozgina bo‘lsa-da, oyoqqa qo‘yib omonatini topshirsa, ko‘zi 
ochiq ketmas edi. Nasiba qirqilsa, banda chorasiz ekan. Bobosi to so‘nggi nafasi 
chiqquncha Zelixonga nasihat qildi. So‘nggi kechada, so‘nggi kuchini jamlab bir gap 
aytdi: 
— Bolam, biz chechenlarmiz! Unutma! Chechenlar hech qachon o‘zlarini xor qilib 
qo‘ymaganlar. Sen hech qachon nomardlarga bo‘yin egma! Ammo yaxshilik qilganlarni  
umring ado bo‘lguncha boshingda ko‘tarib yur. Sen o‘z nomusing uchun jang qilmasang, 
kechiraman. Lekin senga yaxshilik qilgan o‘zbeklarning nomusi uchun jon bermasang, 
rozi bo‘lmayman. Olloh ham seni kechirmaydi, bilib qo‘y! O‘zbeklar ham biz kabi 
xorlangan ekan, vaqti kelsa joningni ayama... 
— Bizni xo‘rlaganlardan qasos olaman! — dedi Zelixon. To‘qqiz yoshli chechen bolasining 
tomirida qasos qoni ko‘pirishi uchun yetarli asos bor edi. Bobo buni bilardi va shundan 
qo‘rqardi. Qasos o‘ti bolaning ko‘zini ko‘r qilib halokat jari tomon yetaklashi 
muqarrarligini bilgani uchun ham qo‘rqardi. 
— Zinhor! — dedi bobo, keyin ko‘zlarini yumib tin oldi. U xo‘rlikni kechira olmaydigan 
chechen edi. Ayni choqda, musulmon ham edi. Cholning urishdan to‘xtay deb turgan 

---

Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik