Microsoft Word shaytanat1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
159
— Katta ketmang, uka. Siz sig‘inib yurgan ustozlaringiz ham yerto‘lada bir qiynoqdan 
o‘tgach, qo‘llari qaltirab, hamma qog‘ozlarga imzo chekib berishgan. 
— Siz hammi? 
— Siz ig‘voning inini kavlayapsiz. Men haqiqat deb yigirma besh yilga qamalganman. 
— Sizga og‘ir botadigan gap aytgan bo‘lsam, uzr. Gunohimni yuvish uchun bir hikoya 
aytib beraman. Juda  qiziq, eshitmasangiz armonda qolarsiz. O‘zi hayotda yuz bergan 
voqea ekan, ammo men uni ertak tarzida so‘zlayman. Shunday qilib, bo‘ri bakovul, tulki 
yasavul, chumchuq chaqimchi bo‘lmagan zamonda bir baxtiyor yosh olim yashagan 
ekan. U avval ustozlarining, so‘ng tengdoshlarining oyog‘i ostiga choh qazibdi. 
Shahanshoh uning beminnat xizmatlarini qadrlab turibdi. Yosh olim ilmga emas, 
shunday munofiqlikka iqtidorli ekan. Go‘dakligida iblis undagi inson yuragini yulib 
tashlab, o‘z qalbining bir parchasini qo‘ygan ekan-da. Yosh olim ko‘pning ichida dadil 
turib, «Shahanshoh hayvon!» der ekan. Suhbatdoshi «shunaqamikin, a?» desa bas, 
borib «Falonchi sizni vahshiy hayvon dedi», derkan. Qarabsizki, o‘sha suhbatdosh 
zindonga qanday tushib qolganiga hayron. Bora-bora sotadigan odami qolmagach, o‘z 
boshi uzra qora bulutlar aylanayotganini sezibdi. Shahanshoh «o‘z yaqinlariga xoinlik 
qilgan odam menga sadoqatda bo‘larmidi?» debdi. Shoh bir qarorga kelguncha yosh 
olim eng so‘nggi laqma do‘stini avrabdi. Yaxshilab kiyintirish bahonasida 
Shahanshohning tikuvchisinikiga boshlab boribdi. Undan avval shohning shopirini qo‘lga 
olibdi. Shohning moshinasida tikuvxonaga savlat to‘kib boribdi. «Men malikaning 
ukasiman», deb o‘zini tanishtiribdi. Xullas, ikki kun deganda ular ustlariga shohona 
liboslarni ilishibdi. Tikuvchi esa Malikadan rahmat eshitish maqsadida telefon qilib, 
«ukangizga libos yarashibdimi?» debdi-yu, sir oshkor etilib, yosh olim qamalibdi. 
Qamoqda ham iqtidori ish berib, ig‘vogarligini davom ettiraveribdi. Bir yil deganda 
Shahanshoh o‘libdi-yu, yosh olim ham siyosiy mahbuslar qatorida ozodlikka chiqibdi. U 
ham tuhmat jabrini tortganlar safidan o‘rin olibdi... 
Xolidiy qoshlarini chimirgan holda Anvarning «ertagini» bo‘lmay eshitdi. Anvar «ustoz»  
baqirib berar, hech bo‘lmasa rangi o‘zgarar, deb o‘ylagan edi. Gapini tugatib, Xolidiyga 
qaradi-yu, hayron qoldi: «Ruhlar menga yolg‘on gapni aytgan edimi?» 
— Xo‘sh, ertak tugadimi? — dedi Xolidiy. — Qissadan hissa bo‘lishi kerak? 
«Chindan ham qissadan hissa bo‘lishi kerak, — deb o‘yladi Anvar. — Nima, o‘sha yosh 
olim siz edingiz, deymi? Yana tilimdan ilinaymi? Aytsam-chi, nimadan qo‘rqaman? 
Tuhmat, desa, sud arxivini ko‘tarish mumkin-ku? Adashgan bo‘lsam-chi? Avval sud 
arxivini o‘rganishim kerak edi». 
— Qissadan hissa shuki, gapingiz to‘g‘ri, «ustoz». Zamon hammani o‘z yo‘rig‘iga solgan. 
Lekin... nima uchundir hech kim gunohi uchun tavba qilmayapti. Hali ham unvonlariga 
mast bo‘lib yurishibdi. 
— Unvon, mulla Anvarjon, odamga mehnati uchun beriladi. 
— Bu unvon odamlarni chalg‘itsa-chi, jamiyatga foydasiz bo‘lsa-chi? 
— Bu endi bahsli masalalar. Bu masalani vaqt hal qiladi. 
— Vaqtga aytamiz, ostonada kutib tura turadi. 
— Mulla Anvarjon, bu gaplarni qo‘ying. Men sizni dissertatsiya masalasida chaqirtirdim. 
Ertaga menga olib kelib bering. Himoyani tezlatamiz. 
— Dissertatsiya yo‘q, «ustoz». 
— Nega yo‘q! Yoqib yubordingizmi? 
— Yoqib jinni bo‘libmanmi, — dedi Anvar ku- 
lib, — uni chet elga sotib yuborganman, allaqachon.  
— Nima? Chet elga? Kimga? 
— Turkiyaga, do‘kto‘r Nuriyga bultur berib yuborganman. Bir nusxasini o‘n kun oldin 

---

Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik