O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Yorug‘lik intårfårånsiyasidàn fîydàlànish.
Intårfårånsiya hîdi-
sàsining miqdîriy qînuniyatlàri to‘lqin uzunligi 
l
gà bîg‘liq
bo‘lgàni uchun hàm, undan to‘lqin uzunligini o‘lchàshdà foyda-
laniladi (intårfårånsiîn spåktrîskîpiya). Ìisîl uchun, Nyutîn
hàlqàlàrining ràdiusini o‘lchàb yorug‘likning to‘lqin uzunligini
àniqlàsh mumkin.
Shuningdåk, intårfårånsiya hîdisàsidàn îptik àsbîblàrning
sifàtini yaõshilàshdà (yorishtirilgàn îptikà) và yaõshi qàytàruvchi
qàtlàmlàrni hîsil qilishdà hàm fîydàlànilàdi.
Intårfårånsiya hîdisàsi 
intårfårîmåtrlàr
dåb ataluvchi o‘lchîv
àsbîblàridà hàm kång qo‘llànilàdi. Bu àsbîblàrning bàrchàsining
ish prinsiplàri bir õil bo‘lib, fàqàt yasàlishi bilànginà fàrq qilàdi.
Bundày àsbîblàr yordàmidà yorug‘likning to‘lqin uzunligi, jism-
làrning o‘lchàmlàri, jism o‘lchàmlàrining tåmpåràturàgà bîg‘liqligi
và hîkazolàr kàttà àniqlikdà o‘lchànishi mumkin.
Ìàsàlàn, Ìàykålsîn intårfårîmåtri 10
-
7
m gàchà àniqlikdà
nàtijà ko‘rsàtàdi. Bundày intårfårîmåtr yordàmidà birinchi bo‘lib
måtrning õàlqàrî etàlîni yorug‘likning to‘lqin uzunligi bilan sîlish-
tirilgàn.
Intårfårîmåtrlàr yordàmidà îptik dåtàllàrning sifàtini, bur-
chàklàrining àniqligini nàzîràt qilish, hàvîdà tåz-tåz ro‘y båràdigàn
jàràyonlàrning àmàlgà îshishini kuzàtish mumkin.
Intårfårîmåtr và mikrîskîpdàn ibîràt mikrîintårfårîmåtrlàr
yordàmidà sirtlàrning sàyqàlligini nàzîràt qilish mumkin.
Intårfårånsiîn råfràktîmåtrlàr yordàmidà esà shàffîf jismlàr
(gàzlàr, suyuqliklàr và qàttiq jismlàr) sindirish ko‘rsàtkichlàrining
bîsimgà, temperaturagà và àràlàshmàlàrgà bîg‘liqligi o‘rgànilàdi.
Bulàrdàn tàshqàri hàm intårfårånsiya jàràyonining qo‘llànilish
chågàràsi ànchà kàttà.
Sinîv sàvîllàri
1. Yorug‘lik intårfårånsiyasini kuzàtishning bàrchà usullàrigà õîs bo‘lgàn
õususiyat nimà? 2. Yung usulini aytib bering. 15- ràsmni tushuntiring.
3. Frånål ko‘zgusi nima? 16- ràsmni tushuntiring. 4. Frånål biprizmàsi
nima? 17- ràsmni tushuntiring. 5. Sîvun pàrdàsidà turli rànglàrning
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

29
tîvlànishini qàndày tushuntiràsiz? 6. Yupqà pàrdàdà intårfårånsiya qàndày
vujudgà kålàdi? 18- ràsmni tushuntiring. 7. Qàytgàn yorug‘likning to‘lqin
uzunligi o‘zgàràdimi? 8. Fàzàsi-chi? 9. Yupqà pàrdàdàgi intårfårånsiya uchun
màksimumlàr và minimumlàr shàrtini yozing. 10. Nyutîn hàlqàlàri qàndày
hîsil qilinàdi? 11. Qàytgàn yorug‘lik uchun qîrîng‘i hàlqàlàrning ràdiuslàri
qanday? 12. Yorug‘ hàlqàlàrning ràdiuslàri-chi? 13. O‘tgàn yorug‘lik uchun
shu hàlqàlàr ràdiuslàri qanday bo‘ladi? 14. Nimà uchun qàytgàn và o‘tgàn
yorug‘liklàr uchun hàlqàlàrning ràdiuslàri mîs kålmàydi? 15. Intårfårånsiya
hîdisàsi yordàmidà yorug‘lik to‘lqinlàrining uzunligini àniqlàsh mumkinmi?
16. Intårfårîmåtrlàr nimà màqsàdlàrdà ishlàtilàdi? 17. Ìàykålsîn intårfå-
rîmåtri hàqidà nimàni bilàsiz? 18. Ìikrîintårfårîmåtr yordàmidà nimàni
nàzîràt qilish mumkin? 19. Intårfårånsiîn råfràktîmåtrlàr yordàmidà
nimàlàr o‘rgànilàdi?