O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

15- rasm.
8-§.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

26
18- ràsmdà 
d
qàlinlikli 
n
yupqà pàrdà ko‘rsàtilgàn. 
À
nuqtàgà
o‘tkàzilgàn pårpåndikular bilàn 
a
burchàk hîsil qilib 
SÀ
nur
tushmîqdà. Bu nur 
À
nuqtàdà qismàn qàytib, 
ÀE
yo‘nàlishdà
hàràkàtlànàdi. Qismàn singàn nur 
B
nuqtàdàn yanà qàytàdi và
pàrdàdàn chiqib, 
ÀE
gà pàràllål 
CD
yo‘nàlishdà hàràkàtlànàdi.
ÀE
và 
CD
nurlàr bittà 
SA
nurdàn hîsil bo‘lgàni uchun hàm
kîgårånt bo‘làdi và intårfårånsiyagà kirishishàdi. Shuni tà’kidlàsh
lîzimki, qàytgàn yorug‘lik nurining to‘lqin uzunligi 
l
2
gà o‘zgàràdi,
ya’ni yo‘l fàrqigà 
l
2
qo‘shilàdi. Bîshqàchà àytgàndà, qàytgàn
yorug‘lik to‘lqini fàzàsini 
p
gà o‘zgàrtiràdi.
Yupqà pàrdàdà intårfårånsiya quyidàgi ifîdàlàr yordàmidà
àniqlànàdi.
S
1
S
2
S
O
B
j
E
17- rasm.
18- rasm.
16- rasm.
S
1
S
2
S
E
S
d
A
E
D
a b
g
C
n
B
A
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

27
Ìàksimumlàr shàrti:
2
2
2
2
sin
2
2
l
l
+
a
-
=
=
d
n
d
k
. (8.1)
Ìinimumlàr shàrti:
2
2
2
2
sin
2
)
1
2
(
l
l
+
a
-
=
+
=
d
n
d
k
. (8.2)
Òushàyotgàn yorug‘likning tàrkibigà qàràb, (8.1) shàrtgà
binîàn, turli õil ràngli intårfårånsiya yo‘llàri kuzàtilishi mumkin.
5. Nyutîn hàlqàlàri. 
Yassi-pàràllål plàstinkà ustigà kàttà ràdiusli
(
R
= 
10–100 m) yassi-qàvàriq linzà qo‘yilgàn bo‘lsin (19-
à 
ràsm).
Bu hîldà tång qàlinlikli yo‘llàr hàlqàlàr ko‘rinishidà bo‘lib, ulàrgà
Nyutîn hàlqàlàri
dåyilàdi. Linzàgà mînîõrîmàtik yorug‘lik tushàyot-
gàn bo‘lsà, hàvî qàtlàmining yuqîri và quyi qàtlàmlàridàn qày-
tàyotgàn to‘lqinlàr o‘zàrî intårfårånsiyagà kirishàdi. Qàytgàn
yorug‘lik uchun qîrîng‘i hàlqàlàrning ràdiuslàri
q
r
kR
l
=
(8.3)
ifîdà bilàn àniqlànib, màrkàzdà qîrà dîg‘ bo‘làdi (19-
b 
ràsm).
Bu yerdà 
k
 
= 
0, 1, 2, ... – hàlqàlàrning tàrtib ràqàmi. Yorug‘
hàlqàlàrning ràdiuslàri
l
-
=
2
yo
(2
1)
k
R
r
(8.4)
kàbi àniqlànàdi. Bu yerdà 
k
 
= 
1, 2, 3, ... – yorug‘ hàlqàlàrning
tàrtib ràqàmlàri.
3
2
1
3
3
¢
2
2
¢
1
1
¢
a) b)
19- rasm.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

28
Qàytgàn và o‘tgàn yorug‘liklàrning îptik yo‘l fàrqlàri 
l
2
gà
fàrq qilgàni uchun hàm, ulàrdàgi màksimum và minimumlàrning
o‘rni àlmàshàdi. Bîshqàchà àytgàndà, o‘tgàn yorug‘lik uchun (8.3)
ifîdà yorug‘, (8.4) ifoda qîrîng‘i hàlqàlàrning ràdiuslàrini àniqlàydi.