O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

oʻz-oʻzidan 
(spontan) moliyalashtirish
manbalari bilan bogʻlanadi. Oʻz oʻzidan 
moliyalashtirishga korxonaning kunlik faoliyati tufayli oʻz oʻzidan yuzaga 
keladigan savdo kreditlari va boshqa kreditorlik qarzlari kiradi. Toʻlanadigan 
veksellar, uzoq muddatli qarzlar, oddiy aksiyalar, va toʻlangan kapital kabilar 
korxonaning sotuvlari darajasi oʻzgarishiga toʻgʻridan toʻgʻri bogʻliq emas. 
Ushbu moliyalashtirish manbalari, 
diskret moliyalashtirish
deb ataladi, 
va ular 
har gal mablagʻ jalb etilganda korxona boshqaruvchilari tomonidan aniq qaror 
talab qiladi. Misol uchun banknota, muzokaralar olib borilishini va 
moliylashtirish sharoitlari bayon etilgan kelishuv imzolanishini talab qiladi. 
Nihoyat, taqsimlanmagan foyda koʻrsatkichi rejalashtirilgan sotuv hajmiga 
bogʻliq ravishda oʻzgaradi. Taqsimlanmagan foyda koʻrsatkichining kutilayotgan 

---

460 
oʻzgarishi soliqlar toʻlangandan keyingi taxminiy foyda (aks ettirilgan sof foyda) 
ya’ni sotuv hajmining 5%idan ($ 600,000) oddiy aksiyalarning dividendlarini($ 
300,000) ayirmasiga ga teng. 
24-jadvalda keltirilgan Drew Inc. misolida, korxonaning sotuv hajmi 
$10milliondan $12milliongacha oʻzgarishini taxmin qildik, va bu oʻz navbatida 
korxonaning umumiy aktivlarga ehtiyojini $7.2 milliongacha oshishiga sabab 
boʻldi. Ushbu aktivlar $4,9 million miqdorida mavjud majburiyatlar va tabiy 
majburiyatlar orqali; $1.8 million miqdorida tasischilar mablagʻlari orqali, 
qoʻshimcha $300,000 miqdoridagi kelgusi yildagi sotuvlarning taqsimlanmagan 
foydasini oʻz ichiga oladi; va nihoyat, $500,000 miqdoridagi diskret 
moliyalashtirish orqali moliyalashtiriladi; ushbu mablagʻlar toʻlanadigan 
veksellar nashr qilish, obligatsiyalarni sotish, aksiyalar emissiyasini taklif 
qilishlar orqali, yoki ushbu manbalarning kombinatsiyasi orqali olinishi mumkin.
24--jadval