8- ma’ruza. O’zbekiston respublikasidagi ijtimoiy o’zgarishlar reja

2.Aholi daromadlari va uning tarkibi. Aholi turmush darajasi va uning ko‘rsatkichlari 
«Daromad» iqtisodiy faoliyat natijalarini ifodalovchi ko‘rsatkich bo‘lib, u serqirra va 
murakkab mazmunga ega hisoblanadi. CHunki, daromad bir vaqtning o‘zida biron-bir faoliyat 
natijasida olingan tushumni, pul mablag‘larini, natural ko‘rinishda olingan mahsulotlarni, 
iqtisodiy resurslar keltiruvchi nafni va boshqa tushunchalarni ifodalashi mumkin. SHuningdek, 
daromad umumiy tushuncha bo‘lib, uning tarkibida aholi daromadlari muhim o‘rin tutadi.
Aholi daromadlari ma’lum vaqt oralig‘ida (masalan, bir yilda) ular tomonidan olingan 
pul va natural shakldagi tushumlar miqdorini anglatadi. 
Iqtisodiy adabiyotlarda aholi daromadlarining tarkibiy tuzilishi turlicha ko‘rsatiladi. 
Jumladan, V.I.Vidyapin va boshqalarning umumiy tahriri ostidagi «Iqtisodiyot nazariyasi» 
darsligida bu tarkibiy tuzilish quyidagi jadval ko‘rinishida keltirilgan (24.1-jadval). 
SHu o‘rinda ta’kidlash lozimki, daromad tarkibining yuqorida keltirilgan tasnifida ma’lum 
chalkashliklar mavjud. Jumladan, qurolli kuchlar xizmatchilarining pul va natural ko‘rinishdagi 
ta’minotlarini alohida bandda berilishi mantiqqa ziddir, chunki harbiy xizmatchilar ham o‘z 
faoliyatlari natijalarini ish haqi yoki maosh ko‘rinishida oladilar. SHuningdek, 4 – 6 tartib 
raqamlari bo‘yicha keltirilgan bandlar daromad turini emas, balki faoliyat turini ko‘rsatadi va h.k. 
Aholi 
pul daromadlari
ish haqi, tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan daromad, nafaqa, 
pensiya, stipendiya shaklidagi barcha pul tushumlarini, mulkdan foiz, dividend, renta shaklda 
olinadigan daromadlarni, qimmatli qog‘ozlar, ko‘chmas mulk, qishloq xo‘jalik mahsulotlari, 
hunarmandchilik buyumlarini sotishdan va har xil xizmatlar ko‘rsatishidan kelib tushadigan 
daromadlarni o‘z ichiga oladi. 
24.1-jadval
Aholi shaxsiy daromadi tarkibiy tuzilishi