Dilnavoz Yusupova



Download 2,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet170/313
Sana16.03.2022
Hajmi2,95 Mb.
#495907
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   313
Bog'liq
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot.

«Mezon ul-avzon»
asari 1492 – 1493-yillarda yaratilgan bo‗lib, 
aruz nazariyasining qonun-qoidalariga bag‗ishlangan. Asarda jami 19 bahr, 160 ta vazn, 7 
doira keltirilgan.


251 
Navoiy turkiy tilning rivojiga shoh asarlar yaratish bilangina hissa qo‗shib qolmay, 
uning taraqqiyotini nazariy jihatdan ham boyitdi. Uning bu boradagi xizmatlaridan biri 
1499-yili yaratilgan 
«Muhokamat ul-lug‘atayn»
(Ikki til muhokamasi) asaridir. Mazkur 
asarida Navoiy turkiy va forsiy (sort) tillarini bir-biriga qiyoslash asnosida turkiy tilning 
boy va keng imkoniyatlarga egaligini isbotladi. Asarda Navoiy dunyo tillaridan uch til 
(turkiy, forsiy va hind) asl va mo‗tabar bo‗lib, ularning vujudga kelishi Nuh 
payg‗ambarning o‗g‗illari: Yofas (turkiy), Som (forsiy) va Hom (hind) bilan bog‗liq deb 
hisoblaydi va turkiy tilni Yofas orqali payg‗ambarlik toji bilan ulug‗landi deb yozadi.
Navoiyning fikricha, arab tili bunday ulug‗lanishga muhtoj emas, hech shubhasiz, u 
barcha tillardan mumtoz va «mo‗jizatiroz»dir, chunki Allohning kalomi va Rasuli akram 
hadislari shu tilda yaratilgan.
Alisher Navoiy ikki tilni qiyoslash jarayonida forsiy tilning kuchli bilimdoni sifatida 
namoyon bo‗ladi, zero, obyektiv xulosalar chiqarish uchun ikki tilni ham mukammal 
bilmoq talab qilinadi. Bu mukammallik Navoiyning: 
– forsiy tilda muodil (ekvivalent)i bo‗lmagan 100 ta fe‘lni keltirishi
19
;

turli sohalarga doir narsa-buyum, tabiiy hodisalar va hayvonlarning forsiy tilda 
mavjud bo‗lmagan nomlarini berib, ularning ba‘zilari forsiy til leksikasi tarkibiga 
ham kirganligi haqida ma‘lumot keltirishi; 

tajnis va iyhom san‘atiga asos bo‗ladigan so‗zlarning forsiy tildagiga nisbatan 
ko‗pligini misollar bilan isbotlashi; 

tuyuq janrining faqat turkiy she‘riyatda qo‗llanishiga e‘tibor qaratishi; 

turkiy tilda forsiy tilda bo‗lmagan ba‘zi grammatik shakllar (masalan, birgalik 
nisbatini yasovchi 

Download 2,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish