Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Сана мен мінез-құлықтың бірлiк принципі 
адам бойында ар-ождан, 
талғам, мәдениеттi мінез-құлық, адамгершілік қадір-қасиеттepдің үйлесiмдi 
дамуын қажетсiнедi.
Балалардың жас және дара ерекшелiктерiн есепке алу принципі. 
Мұнда тәрбиенің нақты міндеттері мен оқушыларға қойылатын талап олар-
дың жас және дара ерекшелiктеріне, тәрбие деңгейіне тәуелдi болуы керек.
Тәрбие жұмысында 
адамның жақсы қасиеттеріне арқа сүйеу прин-ципі 
өте жоғары бағаланады. Бұл өсіп келе жатқан жас ұрпақтың жақсы қа-сиеттерін 
дамыту, оны жаман әдеттерден сақтандыру, оған сенiммен қарау деген сөз.
Тәрбие жұмысының табысты болуы үшін 
семья мен мектеп әрекетінің 
бірлігі принципінің 
де үлкен маңызы бар. Егер мектеп пен семьяның балаға 
беретiн тәрбиесінде керегарлық болса, онда бала моралдық негіздерді игере 
алмайды.
Сонымен, тәрбие процесiнде барлық тәрбие принциптерінің негізінде 
педагогикалық ықпалдың бiр-бірімен байланыстылығы, сабақтастығы 
принципі 
жүзеге асырылады.
Бақылау сұрақтары: 
1. Тәрбие нің мәні неде? 
2. Тәрбиенің мақсаты қандай? 
3. Тәрбиенің міндеттері неден тұрады? 
4. Тәрбиенің мазмұны дегеніміз не? 
5. Тәрбиенің салалары және олардың мазмұнына сипаттама бер. 
6. Тәрбие процесі дегеніміз не? 
7. Тәрбие процесінің ерекшеліктері қандай? 
8. Мектепте тәрбие процесінің бағыттары қандай? 

---

101 
9. Өзін-өзі тәрбиелеу не үшін керек? 
10. Тәрбиенің заңдылықтары мен принциптерiне сипаттама бер. 
 
 
3.2. Балалар тәрбие коллективі – тұтас педагогикалық
процестің негізгі формасы 
 
3.2.1. Жеке адамның коллективтiк қарым-қатынасты 
қажетсінуі. Коллектив туралы түсінiк. 
Адам өзiн қоршаған ортамен үнемі қарым-қатынаста өмір сүреді және 
жетілiп отырады. Адамдардың ортасында өмір сүру арқасында жеке адамның 
тілі, сөзi, ақыл-ойы, мінез-құлқы, іс-әрекетi, қарым-қатынасы, қабілетi, еңбек 
ету дағдылары, сезімдері дамиды.
Адамдардың жинақтаған тәжірибелерін үйреніп, өзiндік тәжірибелер 
топтайды. Сол арқылы өзiн де, қоршаған ортасын да өзгерте алады.
Адамдардың бipiгіп, бір мақсатта белсендi іс-әрекет eтyi нәтижесінде 
қоғам дамиды.
Адамзат ежелден-ақ татулықта, достықта, ынтымақта бірлесіп өмір сү-
руді мақсат еткен. Оған мысал ретінде халық педагогикасы үлгілерiн қарас-
тырайық.
Ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан балалар ойынының қайсы-сы 
болмасын бірнеше баланың қатысуын талап етедi. Әсіресе жарыс форма-сында 
өтетiн ойындарда балалар бiрiн-бipi түсінісіп, көмектесіп, қолдап-қуат-тап 
отырады. Нәтижеде олар намысшыл, коллектившіл, бiрiн-бipi құрметтеу 
сияқты қасиеттерге ие болады. Мысалы,