Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

тәрбие коллективі – бұл балалар өмірін 
тәрбиелейтін ғылыми ұйымдастырылған система
.Тек коллективтік тірші-
лік әрекетте ғана жеке адамның интеллектуал-адамгершілік бағыты, оның 
азаматтық позициясы және қоғамдық мәні бар іскерліктері мен дағдылары 
қалыптасады. 
3.2.2. Коллективтің педагогикалық функциялары, коллек-
тивтің түрлері. 
Атақты педагог А.С. Макаренко атап көрсеткен коллективтi сипаттай-тын 
белгілер бүгін де өз мәнін жойған жоқ. Ол 
белгілер 
төмендегілер: 1) кол-лектив 
алдында айқын мақсаттың болуы; 2) барлық коллектив мүшелерiнің қоғамдық 
мақсатқа бағытталған іс-әрекет жасауы; 3) коллектив мүшелерiнің бірлігі және 
әрқайсысының өзiндiк пікipi болуы; 4) коллектив мүшелерiнің өз арасындағы 
мiндеттерді ұқыпты орындауы; 5) қатаң түрде орнатылған тәр-тіптің болуы, 
оны коллектив мүшелерінің epiктi түрде орындауы; 6) коллек-тивтегі жеке 
адамдардың өз мүшелерi үшін коллектив алдындағы жауапкер-шілігі; өзара 
көмек, өзара бақылау, жолдастық сезім, қайырымдылық қарым-қатынастың 
болуы.
Коллективтің бұл сипаттары, белгілерi коллективтің даму, өсу, қалыпта-
су жолында бip-бірімен тығыз байланыста құралады. Сөйтіп барып жоғары 
дәрежеде дамыған коллектив тәрбиелеу функцияларын орындай алады. Кол-
лективтің 
педагогикалық функциялары
мыналар: 1) 
ұйымдастырушылық – 
балалар коллективі өзінің қоғамдық пайдалы жұмысын басқару субъектіне 
айналады; 2) 
тәрбиелеушілік
– балалар коллектитві белгілі бір идеялық-адам-
гершілік сенімдерді насихаттаушыға айналады; 3) 
ынталандырушылық
(жағдай жасау) – коллектив барлық қоғамдық пайдалы стимулдарды қалып-

---

104 
тастыруға мүмкіндік туғызады, өз мүшелерінің мінез-құлқын, ара қатынасын 
реттейді. 
Л.И.Уманскийдің зерттеуінше, балалар және жасөспірімдер тобы даму 
дәрежесіне қарай коллектив болғанға дейін төмендегі топтарға бөлінеді: 
1. Коллектив болып қалыптасудың төменгі дәрежесі