Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

 
оқушылар коллективiнің алдында 
жақын, орта және алыс 
перспективалар
болатынын көрсеткен.
Жақын перспектива 
–
 
оқушылардың күнделiктi өмірдегі орындайтын 
жұмыстары. Бұған ертең болатын жарыс, қызықты кездесеу, экскурсия, кеш 
т.б. жатады.
Орта перспектива 
–
 
уақыт жағынан едәуір дайындықты қажет ететін, 
оқушыларды қызықтыратын, iздендiретiн коллективтiк іс-әрекеттер. Мыса- лы, 
кластар арасындағы жарыс, олимпиада, мерекелiк кештер, диспут т.б.
Алыс перспектива 
–
 
уақыт жағынан неғұрлым алыс және әлеуметтiк 
жағынан мәнді жұмыстар. Оған мамандық таңдау, келешекте өз еңбегі арқы-
лы Отанға пайда тигізу сияқты коллектив мүшелерiнің жеке перспектива-лары 
жатады.
Ұйымдасқан коллективтi бipіктірe түсетін, нығайтатын өз 
дәстүрлері, 
салттары 
болуы керек.
Дәстүр 
–
 
коллектив өмірiнде орныққан, қалыптасқан тәжірибелер. «Дәс-
түрлер арқылы тәрбиелеу, оларды сақтау – тәрбие жұмысының аса маңызды 
міндеті» -, деген едi А.С. Макаренко.
Қазіргі мектептерде мынадай дәстүрлер анықталған:
– дәстүрлі көпшілік шаралар (мектеп мерекелері, олимпиадалар, дәстүрлі 
жиындар);
– мектеп өмірінің маңызды оқиғаларына байланысты салтанатты жиын-
дар (соңғы қоңырау);
– оқушылардың іс-әрекетіне қатысты дәстүрлер. Бұған мысал: барлық 
шараларды уақтында бастау, өз күшімен жауап беру, нашар үлгеретіндерге 
көмектесу, ауырған кластасының үйіне барып жағдайын сұрау, тазалықты 
сақтау, өзін мәдениетті ұстау.
Мектепте қалыптасқан дәстүрлер коллектив дамуының жаңа деңгейінің 
көрсеткіші болып табылады.
3.2.4. Коллективтің даму сатылары. 

---

107 
Коллективтің дамуы ұзақ та күрделі процесс. Көптеген зерттеушілер 
коллективтің дамуын 3 кезеңгe бөліп қарастырады.