Mavzu: Olmon tilidagi gaplarda ikkinchi darajali bo’laklar

O’zbekiston 
Sovet Sotsialistik Respublikasi jahonning barcha burchaklaridagi kishilar kelib ko’rishni 
havas qiladigan joy bo’lib qoldi. “Afandi! Sira og’zingizni ochmadingiz-a? – “Og’iz ochish 
bundan kam bo’ladimi?” – dedi Afandi. Uch og’a-ini butun kun yo’l yurib, bir joyda 
tunaydigan bo’lishdi. 
(Folk.)
Bir tutam qish kuni Gulnor uchun bitmas-tuganmas uzoq 
ko’rindi. 
(Oybek). 
Kesim 
(Das Prädikat, die satzaussage) 
Kesim gapning bosh bo‟laklaridan biri bo‟lib, u ega orqali ifodalangan shaxs, predmet va 
hodisaning harakatini, holatni bildiradi. Bunda belgi yoki hodisa tasdiq yoki inkor yo‟li bilan 

---

26 
anglashiladi. Kesim egaga nisbatan tobe bo‟lak hisoblanadi. Nemis tilida kesim 
Was wird vom 
Subjekt ausgesagt? Wie ist das Subjekt? Was
macht das Subjekt? Was ist das Subjekt?
Kabi 
so‟roqlarga javob bo‟lib keladi. 
O‟zbek tilida esa kesim 
nima qildi? Nima qilyapti? Nima qilmoqchi? Qanday?
u kim? u 
nechta? 
so‟roqlariga javob bo‟ladi. 
Masalan:
(harakat).___Ich_stehe,_ich__ruhe_(holat).___Du_bist_fleissig,_sie_ist_klug'>Er sendet einen Brief 
(harakat).
Ich stehe, ich 
ruhe 
(holat).
Du bist fleissig, sie ist klug 
(belgi).
Der Zug bewegte sich immer noch nicht 
(inkor).
 
(E.M.Remargue)
Umid yalt etib qaradi. 
(harakat).
 
(Mirmuhsin)
Nizomjon turgan 
joyida qotib qoldi. 
(holat).
 
(Said Ahmad)