Microsoft Word safety(eng, rus, uz). doc

Ekologik tizim tushunchasi
 
Ijtimoiy munosabatlarni ekologik huquqiy tartibga 
solishning xususiyatlari har biriga ayrim umumiy 

---

805 
belgilar xos bo’lgan maxsus ekologik tizimlarning 
mavjudligi bilan bog’liq. Ekosistemaning tarkibiy 
qismlarini 
tabiiy ravishda kelib chiqqan obektlar 
tashkil 
etadi [3]. 
Har qanday ekosistemaga 
yopiqlik, 
ya’ni mustaqil, 
o’zga ta’sir yordamisiz amal qilish xos (masalan, 
yaylovlarda, bahor va yozda o’tlar o’z-o’zidan o’sib 
chiqadi, haydaladigan yerlarni esa inson aralashuvi, 
ya’ni ekish, yer haydash, parvarishlash, begona o’tlarga 
qarshi kurash bo’lmasa, begona o’t bosib ketadi). 
Barcha ekosistemalar bir-biri bilan bog’liq. 
Ushbu 
o’zaro aloqadorlikni unutish salbiy oqibatlarga olib 
keladi. Masalan, begona o’tlarga qarshi kimyoviy 
vositalar bilan kurash — tuprokdagi va boshqa 
faunaning halokatiga, o’rmondagi daraxtlarni kesib 
tashlash — daryo va ko’llar sathining kamayishiga olib 
keladi. 
Xar bir ekosistema 
biomahsuldorligi bilan ajralib 
turadi: 
tuproq — mahsuldorligi bilan; fauna — 

---

806 
mavjudotlarning ko’payishi bilan; daraxtlar — mevalari, 
urug’lari bilan va h.k. 
Ekologiyaga oid qonunlar tabiiy muxit, ya’ni 
ekosistemalarning o’zaro bog’liq tizimi ekanligini va 
shu bois yaxlit va muayyan tartibga solingan bo’lishi 
kerakligini inobatga olishi zarur. Hozircha bunga 
erishilgani yo’q va ekologik huquq normalari ko’plab 
huquq manbalarida, jumladan qonunchilikning boshqa 
tarmoqlariga kiradigan manbalarda joylashgan. 
Shunday qilib, 
tabiiy ob’yekt — 
atrof tabiiy 
muxitning amaldagi qonunlar bilan muhofaza etiladigan, 
tabiiy kelib chiqish alomatlariga ega bo’lgan, ekologik, 
iqgisodiy, madaniy va sog’lomlashtirish funksiyalarini 
bajarishga hamda insonni o’rab turgan muhitning sifatini 
ta’minlashga qodir bo’lgan tarkibiy qismi.