Microsoft Word safety(eng, rus, uz). doc

Kompyuterlar:
Kompyuterlarning asosiy sog‘liq 
uchun xavfli bo‘lgan qismi monitor qismi bo‘lib, hozirda 
ko‘pchilik foydalanuvchilar elektron nur trubkali (ENT) 
monitordan foydalanishadi. Bu turdagi monitorlar LCD 
(Liquid Crystal Display) monitorlariga nisbatan ancha 
xavfli hisoblanadi. ENT monitorda elektromagnit va 
engil rentgen nurlanish mavjud. Nurlanish asosan 
monitorning orqa qismidan chiqadi. Ekranning old qismi 
himoyalanganlidan qat’iy nazar u er ham nurlanishdan 
to‘la himoyalanmagan. Bu himoya asosan monitorning 
old ismida o‘tirgan foydalanuvchining himoyasini 
ta’minlaydi. 
Ko‘pgina 
idoralarda 
bir 
nechta 
kompyuterlardan foydalaniladi. Ularning kompyuterlari 
har xil tartibda joylashgan bo‘lishi mumkin. U erdagi 
monitorlarning orqa qismidagi foydalanuvchining 
sog‘lig‘i nima kechadi?! Agar ularni orasini biror - bir 
mebel bilan to‘silgan taqdirda ham nurlanish bir tekisda 
o‘taveradi. Ularning orasidagi masofa bir metr, yoki 

---

790 
yarim metrni tashkil qilishi mumkin, lekin nurlanish old 
tomondagi foydalanuvchiga nisbatan yuqori bo‘laveradi. 
Shuningdek, ENT monitorning kadrlar almashinish 
chastotasining eng yuqori qiymati 85 Gs(Gers) dan 
oshmaydi. Bu borada shifokorlar ko‘zni toliqmasligi 
uchun kadrlar almashinish chastotasini yuqoriroq 
tanlashni maslahat beradi. Bu masalaning echimi ENT 
monitorida biroz qiyin. Uning og‘irligi, iste’mol quvvati 
haqida gapirmasa ham bo‘ladi. SHuning uchun 
ko‘pchilik mutaxassislar LCD monitordan foydalanishni 
tavsiya qiladilar. Bu keltirilgan ENT monitorning 
kamchiliklari borasida LCD monitor afzal hisoblanadi, 
lekin uning hizmat qilish vaqti biroz kamroq. 
SHuningdek u faqat origanal rejimdagina tasvirning aniq 
ko‘rinishini bera oladi. ENT monitorining yashash davri 
60000 soatni tashkil qilsa, LCD monitorniki esa 15000 - 
20000 soatni tashkil qiladi. Bu esa kuniga 10 soatdan 
foydalanganda ENT monitor o‘rtacha 16-17 yilni, LCD 
monitor esa 4-5 yilni tashkil qiladi. SHuningdek LCD 
monitorning ko‘rinish burchagi ham ENT monitorga 

---

791 
nisbatan kichikroq. Buni LCD monitorning yonidan 
qaraganda tasvirning buzulishiga qarab bilib olish 
mumkin. 
Kompyuterning tizimli qismini olib qaraydigan 
bo‘lsak, u erda deyarli hamma narsa nurlanishdan 
himoyalangan va uning ichidagi qurilmalar past 
quvvatda ishlaganligi uchun u erdan chiqayotgan 
nurlanish kam miqdorda bo‘ladi, qolaversa ko‘pgina 
tizimli bloklarning ustki qavati metal bilan qoplangan. 
Tizimli blokdagi nurlanish asosan markaziy protsessor 
va elektr ta’minot qismida hosil bo‘ladi. Intel 
kompaniyasining birinchi mikroprotsessori elektron 
hisoblagichlar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, u 2300 ta 
tranzistordan tashkil topgan. Hozirda esa kompyuter 
uchun mo‘ljallangan protsessorlari Intel Pentium IV 
2GGs da 42mln, Intel Core 2 Duo da 291mln va eng 
so‘ngi ishlab chiqargan protsessorlarida tranzitorlar soni 
2mlrddan ortib ketgan. Bu esa nurlanish manbaini 
tizimli blokda ham tobora ortib borayotganini ko‘rsatadi. 

---

792