Toshkent davlat agrar universiteti nukus filiali

14-MAVZU. INVESTITSIYALARNI MOLIYALASHTIRISHDA MOLIYAVIY
VOSITALAR
Investitsiya institutlari - qimmatli qog‘ozlar bilan o‘z faoliyatini asosiy faoliyat sifatida amalga
oshiruvchi qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari hisoblanadi.
Investitsiya instituti bo‘lgan yuridik shaxsning ustavida uning asosiy faoliyat turi albatta ko‘rsatilishi
kerak (bu - investitsiya institutlarini oddiy xo‘jalik yurituvchi sub'ektlaridan ajratib turuvchi birinchi
xususiyat). Boshqa mamlakatlarda investitsiya institutlari qimmatli qog‘ozlar bozorida o‘z faoliyatini
maxsus faoliyat sifatida amalga oshiruvchi tashkilot, deb ta'riflanadi.
1
Investitsiya institutlari uchun maxsus yoki asosiy faoliyat turi haqidagi talab tartibga soluvchi
organlarning yuqori ixtisoslashuvini ta'minlashga va shu orqali qimmatli qog‘ozlar bilan doimiy ravishda
faoliyat olib boruvchi xo‘jalik yurituvchi sub'ektlar kasbiy mahoratining yuqori darajasiga erishishga
intilishi bilan shartlangan. Bundan asosiy maqsad pirovardida investorlar manfaatlarini eng yuqori darajada
himoyalashga erishishdan iborat.
Biroq mamlakatimiz fond bozori endigina shakllanish bosqichida bo‘lib, qimmatli qog‘ozlarning
likvidligi yuqori bo‘lmagan hozirgi vaqtda investitsiya muassasasi maqomini olishga da'vogarlik qiluvchi
tashkilotlar uchun bunday sharoitda o‘z faoliyatini amalga oshirish juda qiyin bo‘ladi. Shuning uchun fond
bozorida ishlashga ixtisoslashgan tashkilotlar shakllanish bosqichida o‘zlarini ular faoliyatining
taqiqlanmagan boshqa aniq investitsiya institutining faoliyati bilan qo‘shib olib borilishidan olingan
daromadlar hisobidan qo‘llab- quvvatlashi havfsizdir.
Shu bilan birga, qonun hujjatlarida qimmatli qog‘ozlar bozoridagi ayrim faoliyat turlarining birgalikda
olib borilishi ta'kidlanadi. Chunonchi, investitsiya maslahatchilari, investitsiya fondlari va boshqaruvchi
kompaniyalar o‘zlariga tegishli faoliyat turini qimmatli qog‘ozlar bozoridagi professional faoliyatning
boshqa turlari bilan birgalikda olib borish huquqiga ega emas. Reestr saqlovchilar o‘zlarining qimmatli
qog‘ozlar egalari reestrini yuritish bo‘yicha faoliyatini fond bozoridagi depozitar faoliyatdan tashqari
professional faoliyatning boshqa turlari bilan birgalikda olib borishi man etiladi. U bu cheklovlar investorlar