Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

9- MAVZU.
 GLOBALLASHUV VA BARQAROR TARAQQIYOT
FALSAFASI
REJA:
1. Global muammolarning paydo bo‘lishi. 
2. Global rivojlanish modellari.
3. Zamonamizning global muammolari.
TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR:
global, global muammolar, prognoz
modellar, organik o‘sish, sivilizatsiya, energetik muammo, xom-ashyo muammosi,
oziq-ovqat muammosi, demografik muammo, terrorizm. 

---

1.
Bugungi kunda zamonamizning global muammolari deb ataluvchi
muammolar haqida eshitmagan odamni uchratish qiyin. Bu muammolarga
demografik, energetik, xom ashyo muammolari, urush va tinchlik muammosi,
ekologiya va boshqalar kiradi. Albatta, ushbu muammolar ilgari ham mavjud edi,
lekin faqat XX asrdagina ular global muammolarga aylandi. Insoniyat tarixida
mavjud bo‘lgan oldingi shunga o‘xshash muammolardan ular shunisi bilan farq
qiladiki, mazkur muammolar planetar
 
xarakterga ega. XX arsning 40-yillardayoq
K.YAspers shunday deb yozgan
: «Barcha mavjud muammolar dunyo muammolari
bo‘lib qoldi, vaziyat - umum insoniyatning vaziyatiga aylandi»
30
. Bugungi kunda
dunyoda bo‘layotgan har bir hodisa, u ekologik tanglik bo‘ladimi, urushmi, ochlikmi,
energetik va boshqa resurslarning kamayib ketishimi, madaniyatdagi tanglikmi yoki
demografik tanglikmi bundan qat’iy nazar ular endi lokal, mahalliy, milliy
muammolar bo‘lib qolmay planeta miqyosidagi global xususiyat kasb etmoqda.
Global muammolar - bu shunday muammolarki, ular butun insoniyatning
manfaatlariga daxl qiladi, uning kelajagiga xavf soladi hamda ular butun
xalqaro hamjamiyatning ishtiroki bilangina hal etilishi mumkin.
XX asrgacha mavjud bo‘lgan muammolar hech qachon butun planeta
hamjamiyatining mavjudligiga xavf solmagan. Global muammolar XX asr mahsulidir
va ularning paydo bo‘lishi inson faoliyati bilan bog‘liq. Global muammolarning
paydo bo‘lishining sababi inson faoliyati bilan bugungi tabiatdagi va jamiyatdagi
ahvol o‘rtasidagi qarama-qarshilikning o‘sib borishidir.
Ushbu sabab, o‘z navbatida bir qator ichki sabablarga bo‘linadi:
1. «Jamiyat-tabiat» tizimidagi qarama-qarshiliklar bilan bog‘liq sabablar.
2. Jamiyatning o‘zining ichidagi ijtimoiy tuzilmalar (individlar, ijtimoiy
guruhlar, davlatlar va xalqaro tuzilmalar) o‘rtasidagi qarama-qarshilik bilan
bog‘liq sabablar.
Ushbu sabablarning mohiyati nimadan iborat?
1. XX asrgacha tabiiy boyliklarni o‘zlashtirish va tabiatga ta’sir ko‘rsatish
lokal xususiyatga ega edi. XX asrda insonning xo‘jalik faoliyati planetar miqyoslarga
ko‘tarildi. Tabiatga tushuvchi antropogen yuklar shu qadar ko‘paydiki, ular