Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

yangi
geologik
kuchga aylandi (V.I.Vernadskiy). Bu kuch planetaning butun qiyofasini
o‘zgartirishga, biosferada ortiga qaytmas sifat o‘zgarishlariga olib kelishga qodir. Bu
o‘rinda ozon qatlamining buzilganligi yoki tropik o‘rmonlarning yo‘q qilinganligini
eslashning o‘zi kifoya. Vaziyat shundayki, insonning o‘zining yashab qolishi
haqidagi masala kun tartibiga qo‘yilgan.
2. Ijtimoiy rivojlanishidagi notekislik, mustamlakachilik, shuningdek, dunyo
boyliklarini iste’mol qilishi va taqsimlashdagi adolatsizlik shunga olib keldiki, boy va
kambag‘al mamlakatlar paydo bo‘ldi. Bu hol sobiq mustamlaka va rivojlanayotgan
mamlakatlarning qoloqligi va shu bilan bog‘liq bo‘lgan ochlik, savodsizlik kabi
global muammolarni tug‘dirdiki, bu o‘z navbatida insoniyat oldiga ana shu uzilishni
yo‘qotishga qaratilgan yangi tartibni yaratishdan iborat global muammoni qo‘yadi.
Ijtimoiy rivojlanishdagi ana shu notekislik urushlarga ham sabab bo‘ldi. Biroq
XX asrgacha davlatlar o‘rtasidagi nizolar va ularning oqibatlari lokal-mintaqaviy
xususiyatga ega edi. XX asr jahon urushlarini yuzaga keltirdi. Hozirgi qurol-
30
Ясперс К. Смысл и назначение истории. М., 1994. 141-б.

---

yarog‘larning xususiyatini hisobga oladigan bo‘lsak, uchinchi jahon urushi yuz
bergudek bo‘lsa, bo‘lsa, butun insoniyat yo‘q qilinishi masalasi paydo bo‘ladi. SHu
sababli xalqlar va davlatlarning tinch-totuv yashashlari insoniyatning global
muammosiga aylanib qolmoqda.
Ilgari ma’lum bo‘lgan global muammolar (demografik, ekologik, oziq-ovqat va
hokazo) bilan bir qatorda XX asr oxirida va XXI asr boshida global muammolar
xususiyatiga ega bo‘lgan yangi xavflari yuzaga keldi: xalqaro terrorizm, xalqaro
uyushgan jinoyatchilik va boshqalar.
Ana shunday o‘ziga xosliklar tufayli global muammolarni xalqaro
hamjamiyatning ishtirokisiz hal qilish mumkin emas. Ularni hal etishning zarur
sharti insoniyatning yakdilligi bo‘lib, bu o‘z navbatida integratsiyaning o‘sishi va
jahon hamjamiyatida bir-birini tushunishning ortib borishini taqozo qiladi. 
2.
Global muammolar paydo bo‘lgan paytdan boshlab olimlar, siyosatdonlar,
ijtimoiy va xalqaro tashkilotlar e’tiborini jalb etdilar. SHu munosabat bilan global
rivojlanishning turli-tuman matematik, kompyuter modellari va prognozlari yuzaga
kela boshladi.
XX asrning 70-yillarida olimlar, biznesmenlar va siyosatchilarni o‘z safida
birlashtirgan nohukumat tashkilot - Rim klubi tomonidan bir qator