|
24
Karimov I.A. Ona yurtimiz baxtu iqboli va buyuk kelajagi yo‘lida xizmat qilish — eng oliy saodatdir.
— T.: O'zbekiston, 2015. — B. 267-268.
410
«bozor san’ati» degan ma’naviyatga tahdid soluvchi hodisalarning «gullab-
yashnashi» uchun imkon yaratadi.
Tayanch tushunchalar:
estetik tarbiya, fan, ta’lim, sport estetikasi, estetik did,
ommaviy madaniyat, madaniyat, estetik munosabat, estetik anglash, voqelik, turmush
estetikasi, mehnat estetikasi, reklama, texnologiya.
Takrorlash uchun savollar:
1.
Estetik tarbiyaning maqsadi va vazifalarini tushuntirib bering.
2.
Estetik tarbiyaning asosiy vositalariga nimalar kiradi?
3.
Estetik tarbiyada mehnatning roli qanday?
4.
Milliy estetik tarbiyaga mahallaning ta’siri qanday?
5.
Estetik tarbiyada san’atning tutgan o‘rni haqida gapirib bering.
411
XULOSA
Falsafa bu ham umumnazariy dunyoqarash, ham ijtimoiy ong shakli, ham
umumiylik to‘g‘risidag fan. U ma'naviy madaniyatning mag‘zidir. Mana shuning
uchun ham falsafaning ahamiyati va vazifalari shunchalik ko‘p qirralidir. Albatta,
falsafiy bilim, o‘z tabiatiga ko‘ra, o‘ta nazariydir. Ammo bu degani uning real
hayotdan, muayyan tarixiy jarayondan ajralgan degan ma'noni bermaydi. Har qanday
falsafiy tizim, bir tomondan, zamonasining ruhini nishoni bo‘lsa, ikkinchidan, falsafa
mazkur davrning mohiyatini aks ettiradi, uning qonuniy belgilarini ochib beradi.
Falsafa mohiyat jihatdan faqat hozirgi kunnigina emas, balki o‘tmishni, va ayniqsa,
kelajakda bo‘lishi mumkin bo‘lgan imkoniyatlarni va ularning qanday bo‘lishligi
bilan shug‘ullanadi. U insoniyat hayotining istiqboliga umid bilan qarash va uni
takomillashtirish yo‘llarini va tamoyillarini aniqlashga qaratilgandir. Dunyoni
shunday ruhda talqin qilish bilan birga, falsafa turli siyosiy kuchlar, hamda ijtimoiy
guruhlar va muayyan kishilar amaliy faoliyatining uzoqni ko‘zlovchi asosi bo‘lib
qoladi. Falsafaning amaliy va bashorat qiluvchilik ahamiyati ana shundadir.
O‘zbekiston Respublikasining 28 yillik mustaqil taraqqiyoti davomida
to‘plangan tajriba falsafiy talqin va umumlashtirish uchun katta imkoniyat beradi.
Shunday tahlil tajribasi ushbu o’quv qo’llanmaning tegishli bo‘limlarida berilgan.
Kelgusida mustaqil O‘zbekiston taraqqiyotining falsafiy talqini yanada aktuallashadi.
Bir tomondan, uni dunyo taraqqiyoti tamoiyllari nuqtai nazaridan qarab chiqish kerak
bo‘ladi, negaki, bizning mamlakatimiz va unda ro‘y berayotgan jarayonlar umuman
dunyo sivilizatsiyasi taraqqiyotining bir qismidir. Ikkinchi tomondan, mazkur
tajribani uni to‘laligicha, barcha asosiy tomonlari bo‘lgan siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy
jixatlarini birgalikda qarab chiqib, uning qonuniy tamoiyllari, umumiy va xususiy
belgilari nisbatini aniqlash lozim.
Bu masalaning falsafa fani va uni o‘rganish uchun hozirgi davrdagi turli falsafiy
g‘oya va mafkuralar, ta’limot va nazariyalar bilan bogiiq yana bir muhim jihati ham
bor. Globallashib borayotgan bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi, ro‘y
berayotgan g‘oyaviy kurashlarning asosiy mazmun-mohiyatini tashkil qiladigan
ushbu mavzuning tarixi, tavsifi va ahamiyati falsafaning o‘zi kabi qadimiy va
412
nihoyatda dolzarb ekanligiga shubha yo‘q. Insoniyat ibtidosidan boshlangan ana shu
azaliy kurashda ezgulikning g‘alaba qilishi, sog‘lom tafakkur ustuvor bo‘lishi targ‘ib
etilsa-da, bunday muvaffaqiyatni qo‘lga kiritish hamma vaqt ham oson kechmagan.
Afsuski, asrlar osha odamlarni ezgu va xayrli ishlarga boshlab kelayotgan,
umuminsoniy ahamiyatga molik bunyodkor g'oyalar bilan birga, mazmun-mohiyati
buzg'unchilik va g‘ayriinsoniylikdan iborat vayronkor mafkuralar, shaxsiyatparastlik
mayllari ham rang-barang shakllarda namoyon bo‘lib turadi. Falsafiy tafakkur rivoji
shu tariqa, muayyan g'oyalar ustuvor bo‘lgan necha-necha zamonlar almashinuvi,
turli mafkuralar kurashidan iborat uzluksiz jarayon sifatida davom etib kelmoqda.
Davlatimizda yangi hayot, yangi jamiyat barpo etilayotgan hozirgi sharoitda
tinchlik va totuvlikka, barqarorlik va bag‘rikenglikka rahna soluvchi buzg'unchi
mafkuralarning maqsad-muddaolarini o‘z vaqtida anglash, ularga qarshi kurashish,
ezgu g‘oyalarni amalga oshirishga qaratilgan bunyodkorlik ishlarida faol va
mas'uliyatli bo'lish bu boradagi faoliyatimizning asosiy mezoni bo’lmog’i lozim.
О‘zbekiston Respublikasida falsafa fanini yanada taraqqiy ettirish vazifalarini
amalga oshirish quyidagi masalalarning yechimini topishga bog‘liq:
—
birinchidan, bugungi kun talablari mustamlakachilik sharoitida
soxtalashtirilgan falsafiy g‘oyalar, qarashlar tarixini haqqoniy yoritish. xolis kо‘rsatib
berishni taqozo qiladi. Lekin, afsuski, о‘z davrida qimmatli tarixiy manbalarning yо‘q
qilingani yoki ayovsiz talon-taroj etilgani bu ishni qiyinlashtirmoqda;
—
ikkinchidan, kо‘plab manbalar ingliz, arab yoki fors tillarida ekanligi,
ularni biladigan faylasuf olimlarning, malakali tarjimonlarning kamligi umuminsoniy
ma’naviy merosdan bahramand bо‘lish va ulardan ijodiy foydalanishga tо‘siq
bо‘lmoqda;
—
uchinchidan, odamlar ongidan mustabid tuzumning soxta g‘oyalarini,
ular qoldirgan asoratlarni siqib chiqarish, mafkuraviy bо‘shliqni yangi g‘oyalar bilan
tо‘ldirish, milliy istikdol g‘oyasini kishilar qalbiga singdirish muayyan vaqtni taqozo
qiladi.
Bir sо‘z bilan aytganda ushbu vazifani amalga oshirish bugungi falsafa
masalalari bilan shug‘ullanuvchi olim va tadqiqotchilar zimmasiga nihoyatda katta
413
mas’uliyat yuklamoqda. Bunda, eng avvalo, mazkur sohaga aloqador har bir
yurtdoshimiz dunyoqarashining milliy manfaatlarimiz nuqtai nazaridan о‘zgarishi
nihoyatda muhimdir.
414
Do'stlaringiz bilan baham: |
