O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

Axloqshunoslik boshqa ijtimoiy-falsafiy fanlar bilan uzaro aloqadorlikda
rivojlanib kelmoqda. Ayniqsa, uning nafosatshunoslik (estetika) bilan aloqasi qadimiy 
va uziga xos. Avvalo, insonning xar bir xatti-xarakati va niyati xam axloqiylikka, xam 
nafosatga tegishli buladi, ya’ni muayyan ijobiy faoliyat xam ezgulik (ichki go’zallik) 
xam nafosat (tashki go’zallik) xususiyatlarini mujassam qiladi. Shu bois Sukrot, 
Aflotun, Forobiy singari qadimgi faylasuflar kup xollarda axloqiylikni ichki 
go’zallik, nafosatni tashki go’zallik tarzida talkin etganlar. Bundan tashkari, 
ma’lumki, sanat nafosatshunoslikning asosiy tadqiqot obyekti xisoblanadi. xar bir 
sanat asarida esa axloqning dolzarb muammolari kutariladi va san’atkor doimo uzi 
yashayotgan zamonda erishilgan eng yuksak axloqiy darajani badiiy kiyofalar orkali 
bevosita yoxud bilvosita aks ettiradi. Demak, nafosatshunoslik urganayotgan xar bir 
badiiy asar ayni paytda, ma’lum ma’noda, axloqshunoslik nuktai nazaridan xam 
tadkik etilayotgan buladi. 

---

341 
Axloqshunoslikning 
dinshunoslik bilan aloqasi
shundaki, xar ikkala fan xam 
bir xil muammo – axloqiy mezon muammosini xal etishga karatilgan. Chunki 
umumjaxoniy dinlar vujudga kelguniga kadar mavjud bulgan ma’lum urf-odatlar va 
qadriyatlar muayyan diniy qonun-koidalarga, mukaddas diniy kitoblarga katta ta’sir 
ko’rsatgan. Ayni paytda, dinlar xam axloqqa ana shunday ta’sir utkazganlar. 
Chunonchi, islom dinini oladigan bulsak, Quryoni karim, xadisi sharif, Ijmo’ va 
muayyan fatvolardagi mezonlar xamda talablar musulmon Sharki millatlari axloqiy 
darajasining shakllanishida katta axamiyat kasb etgan. Shuningdek, komil inson 
muammosi xar ikkala fan uchun umumiy xisoblanadi. Farq shundaki, axloqshunoslik 
bu muammoga zamonaviy tarbiya nuktai nazaridan yondoshadi. 
Axloqshunoslikning