O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

huquqshunoslik bilan aloqasi
uzoq tarixga ega. 
Ma’lumki, juda kup xollarda axloq meyorlari bilan huquq meyorlari moxiyatan va 
mazmunan bir xil buladi. Shunga ko’ra, axloqni jamoatchilik asosdagi huquq, 
huquqni esa qonuniylashtirilgan axloq deb atash mumkin. Zero, axloqshunoslik bilan 
huquqshunoslikning tadqiqot obyektlari kup jixatdan uxshash, ular faqat yondoshuv 
usuli nuktai nazaridan farq qiladi, ya’ni huquq meyorlarining bajarilishi, odatda, 
maxsus adliya idoralaridagi lavozimli kishilar orkali, majburiy sanksiyalar vositasida 
yulga kuyiladi: axloq meyorlari esa umumiy qabul qilingan milliy urf-odatlar, 
jamoatchilik fikri yordamida, aloxida belgilangan kishilar tomonidan emas, balki 
muayyan ijtimoiy gurux, jamiyat tomonidan amalga oshiriladi. Shuningdek, 
huquqshunoslik 
kasbi 
uchun 
muxim 
bulgan 
amaliy 
axloq 
jixatlarini 
axloqshunoslikning huquqshunos odobi deb ataladigan maxsus soxasi tadkik qiladi va 
tavsiya etadi. 
Axloqshunoslik 
pedagogika bilan xam
chambarchas aloqada. Pedagogikadagi 
shaxsni shakllantirish, tarbiyalash, ta’lim berish jarayonlarini pand-nasixatlarsiz, 
odobnoma darslarisiz tasavvur qilib bulmaydi. Shu bois axloqshunoslik uzining 
nazariy va, ayniksa, amaliy jixatlari bilan pedagogikaning asosi xisoblanadi. Zero, 
maorif tizimidagi talim-tarbiya uzini xar bir kadamda axloqiy tarbiya sifatida 
namoyon qiladi. 

---

342 
Qadimdayok axloqshunoslikning 
ruxshunoslik (psixologiya) bilan aloqasi
aloxida axamiyatga ega bulgan. Zotan, bu ikkala fan kishilar xatti-xarakati, fe’l-atvori 
va mayl-istaklarini urganadi. Lekin bu urganish ikki xil nuktai nazardan olib boriladi: 
ruxshunoslik u yoki bu xatti-xarakat, fel-atvor, sababiy asos (motiv) larning ruxiy 
tabiati va shakllanish shart-sharoitlarini ochib beradi, axloqshunoslik ruxshunoslik 
tadkik etgan xodisalarning axloqiy axamiyatini tushuntiradi. 
Axloqshunoslikning