Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Ishni bajarish tartibi: 

---

Anaeroblarni kulturalash usullari, 
Anaerob bakteriyalarni suniy ozuqa 
muhitida o’stirish uchun kislorodsiz sharoit hosil qilish kerak. Buning uchun 
fizikaviy, ximiyaviy va biologik usullar qo’llaniladi. Anaerotsat yoki eksikatordan 
havoning bunday haydalishini ‘irogalol yordamida ximiyaviy yo’l bilan kislorodni 
biriktirish vositasida xosil qilish mumkin: biologik yo’l bilan Fortner usuli 
yordamida ya'ni kislorodsiz sharoitni aerob va anaerob bakteriyalarni birga germetik 
yo’iq 
‘etri 
kosachasida 
ekilganda 
xosil 
qilinadi. 
BIRINCHI KUN: Bakteriyalardan toza kultura olish uchun tekshiriluvchi material 
Kitt. Tarotsi muhitli ‘robirkaga ekiladi. Muhit ekishdan oldin suv xammomida 10-
20 minut davomida (havoni kislorad aralashmasidan ajratish uchun qizdiriladi, so’ng 
termotsatda 37 °C da o’tsiriladi).
IKKINCHI KUN: Ekilma kuzatiladi, surtma tayyorlab Gramm usulida bo’yaladi. 
Musbat bo’lsa, muhitda loyqalanish, gaz ‘ufakchalari va surtmada yirik s’orali 
grammusbat tayoqchalar kuzatiladi. Toza kultura ajratish uchun Kitt - Tarotsi 
muhitidan material olib, ilmoqchada birinchi ‘etri kosachasiga - qonli agarga ekiladi 
va muhitning yuqori qismida sh’atel bilan tahsimlanadi. Xuddi shu sh’atel bilan 
material muhitga ikkinchi va uchinchi kosachaga alohida koloniya xosil kilish uchun 
suriladi. 
UCHINCHI KUN: Chashkada o’tsirilgan koloniya lu’a yordamida o’rganiladi va 
hosil bo’lgan koloniyani ‘robirkaga solib, termotsatga qo’yiladi. Aniqlanuvchi 
bakteriyalarning morfologik, kultural va bir ximik xususiyatlari o’rganiladi. Kitta - 
Tarotsi muhiti anaeroblarni kulturalashda universal muhit xisoblanadi. U qonli 
bulon, hayvon to’qima bo’lagidan iborat. Anaerob sharoit hosil qilish uchun muhit 
utsiga serillangan o’simlik moyi quyiladi. 
a) Havoni haydash - kislorodni muhitdan mexanik yo’l bilan haydash. Buning uchun 
maxsus asboblar (anaerotsatlar) yordamida - havo haydab chaqiriladi. 
b) Havo kislorodidan mexanik himoyalanish - Buning uchun Vinyal-Vaysen usuli 
qulay. 30 sm uzunlikdagi, 3-6 mm kenglikdagi shisha naychaning bir tomoni 
ka’illyarga solinadi, boshqa tomoni esa ‘axtali ‘robirkaga quyiladi va 

---

tekshirilayotgan material ilitilgan agarga ekiladi. So’ng aralashtirilib, serillangan 
trubaga solinadi. Aralashma ka’ilyarga quyiladi va truba termotsatga quyiladi. 
v) Biologik usul - aerob va anaerob kulturalarni bir yerga ekish (Fortner usuli). 2ga 
bo’lingan ‘etri kosachasiga qalin qatlam qonli agarga ekiladi. Sterillangan skalpel 
bilan chashka o’rtasidan bo’linadi. 
Agarning birinchi yarmiga aerob, ikkinchi yarmiga anaerob kulturasi ekiladi. 
Chashka ‘arafin bilan to’ldiriladi va termotsatga qo’yiladi. Avval kislorodga 
to’yingan aeroblar o’sib chiqadi, so’ng aeroblar o’sadi.