Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Differentsial diagnostik gissa muhiti. 
Rangli qator o’z tarkibida peptonli suv hamda uglevod laktoza, glyukoza, 
maltoza, saxaroza va indikator saqlaydi. Ular kislotali muhitda qizil rangga 
bo’yaladi. Har bir probirka muhit bilan shishali suzgichga ega. Agar shunday 
muhitga shu uglevodlarni parchalaydigan va natijada gazsiz kislotalar hosil 
bo’ladigan mikroblar ekilsa, bunda muhit qizil bo’ladi. Agar shu uglevodlarni 
‘archalaydigan 
mikroblar 
ekilsa, 
muhitni 
ranggi 
o’zgarmaydi. 
Mikroorganizmlardan toza kulturani ajratib olishni 2 gruppaga bo’lish mumkin: 
1. Mikroorganizmlarni mexanik usulda ajratib olish. 
a) Drigalskiy usuli. 
b) Ilmoq yordamida - shtrix usulida. 
v) Filtrlash usuli-bunda viruslar bakteriyalardan ajratib olinadi. 
2. Mikroorganizmlarning xususiyatiga qarab biologik usulida ajratib olish. 
a) Tsukevich usuli-kondensatsiyalangan suvga ekib, xarakatchan mikrobni ajratib 
olish. 
b) Qizitish usuli-s’ora hosil qiluvchi batsillalarni, s’orasizlardan ajratib olish. 
v) Ozuqani boyitish usuli-elektiv ozuqa muhitida ma'lum bakteriyalar o’stiriladi. 
g) 
Yuqtirish 
usuli 
- 
laboratoriya 
hayvonlariga 
yuqtirish 
usuli. 
Mikroorganizmlar genetikasi va seleksiyasining rivojlanishi bilan ma'lum tur 
guruhining elementlar evolyusiyasi birligi – ‘o’ulyatsiya tushunchasi joriy qilingan. 
Klon
– 1 mikrob hujayrasini ko’payishidan hosil bo’ladigan hujayralar yig’indisi. 
Shtamm – odam va hayvon organizmi hamda tashqi muhitdan ajratib olingan bir 
turdagi bakteriyalar kulturasi tabiiy substratlar bu nosteril bo’shliqlar oziq moddalar, 
suv, havo, tuproq, turli buyumlardan ajralib olingan har xil mikroblar yig’indisi 
aralash kultura, bir tur va kenja tur vakillaridan tashkil to’gan populyatsiya sof 
kultura deb ataladi. 

---

Sof kultura
– 1 tur va kenja tur vakillaridan tashkil to’gan populyasiya sof kultura 
deyiladi. 
Ajratib olingan bakteriyalarning kultural xususiyatini aniqlash uchun, uning 
morfologiyasi, ekish usullari aniqlanadi. 
1. Bir sutka mobaynida termotsatda turgan petri kosachalari olib, ulardagi o’sib 
chiqqan mikroblar o’rganiladi. Koloniyalarni o’rganish uchun shunday bir qismi 
olinadiki, unda koloniyalar siyrak joylashgan bo’lishi kerak. Oldin kosachalarni 
qurollanmagan ko’z bilan tekshirib, kosachalar ochilmasdan tag tomonidan 
tushayotgan tik quyosh nurlari otsida ko’z bilan 20-30 sm masofada ko’rish kerak. 
O’sib chiqqan koloniyalar har xil bo’lishi mumkin. Koloniyalarni: 
a) katta - kichikligi: yirik (4-5 mm diametri), o’rta (2-4 mm), mayda (IXI mm) 
nuqtasimon bo’lishi mumkin. 
b) shakli: to’gg’ri, yumaloq, noto’g’ri, ya’aloq, muhit ustida ko’tarilgan bo’lishi 
mumkin. 
v) rangi - rangli, rangsiz bo’lishi mumkin. Rang bakteriyaning ‘igment hosil qilish 
xususiyatiga bog’lik. 
g) yuzasi: silliq, yaltiroq, quruq nam, shilliq, xira bo’lishi mumkin. Har bir mikrobga 
ma'lum bir kiyofadagi mikroblar koloniyalar xos bo’ladi. Koloniyalarning qiyofasi 
kasallik qo’zg’atuvchisining aniqlash. 
Toza kulturani artib olish uchun tanlangan koloniyani bir qismini qiyshiq agarga 
ekiladi. Sterillangan ilmoq bilan ajratilgan koloniyani bir qismini olib, so’ng o’ng 
ho’lda qiyshiq qotirilgan agarli ‘robirkani ochib, ‘robirkani yo’qichini jimjilok 
barmoq yordamida kaft ichki tomoniga mahkamlab, ‘robirkani eng tagidan boshlab, 
ingichka to’lqinsimon chiziq qilib ekiladi. probirkaning chekkalari va o’zini gaz 
gorelkasi alangasida qizdirib, yo’qichini berkitiladi. Ilmoq qizdiriladi. Ekilgan 
‘robirka termotsatga 24 soatga quyiladi.