Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Talabalarni drigalskiy usuli bo’yicha ekma 
Ekishni o’rganishlari 

---

Toza kulturalarni ajratish bo’yicha eng ko’p qo’llaniladigan usul Drigalskiy usuli 
hisoblanadi. Bu quyidagicha bo’ladi: G’A ni petri kosachasining yuza qavatiga yoki 
bironta oziq muhit bilan ilmoq bilan yoki ‘atser pipetkasi bilan tekshirilayotgan 
materialdan tomchi tomiziladi. Sterillangan shpatel bilan 2 ta kosachaga navbat bilan 
ekma ekiladi. Shunday ekma natijasida 3-chi kosacha yuzasida koloniyalar o’sadi. 
Bu koloniyalar makero va mikroskopik o’rganilgandan keyin toza kultura olish 
uchun ozuqa muhitiga ekiladi. 
Pigment xosil qilishi 
Bakteriyalar, zamburugg’lar, akmitsetlar ozuqa muhitida o’sganda turli 
rangda koloniya hosil qiladilar. Pigmentlar suvda eruvchi va erimaydigan bo’lishi 
mumkin. Pigment rangiga qarab qaysi turga ta'luqli ekanligini aniqlash mumkin, Oq 
pigment-epidermal safilakokk, ajoyib tayoqcha-qizil rang biriktirish vositasida hosil 
qilish mumkin: biologik yog’l bilan Fortner usuli yordamida ya'ni kislorodsiz 
sharoitni aerob va anaerob bakteriyalarni birga germetik yopiq petri kosachasida 
ekilganda hosil qilinadi. 
Bakteriyalarning nafas olishi 
Har xil moddalarning havo kislorodi yordamida oksidlanishiga o’xshash, 
bakteriyalarning nafas olish uchun kerak bo’ladigan energiya turli ximiyaviy 
reaktsiyalar natijasida vujudga keladi. Bunday bakteriyalar nafas olish jihatidan 
aeroblar deyiladi va faqat erkin kislorod yordamida rivojlanadi (vabo vibrioni, 
ajoyib tayoqcha). Bakteriyalar nafas olishining boshqa turi - anaerob bo’lib, u faqat 
kislorodsiz muhitda rivojlanadi (gazli gangrena, qoqshol qo’zgatuvchilar). 
Anaerob bakteriyalar hayoti uchun kerak bo’lgan energiyani kislorodsiz va organik 
birikmalarning u yoki bu fermentativ ‘archalanishi natijasida qabul qiladi. 
Kislorod ishtirokida ham nafas oladigan bakteriyalar fakultativ aeroblar deyiladi 
(ichak tayoqchasi).