Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Nazorat savollari 
1.
Zamburug‘lar asosida olinadigan entomopatogen preparatlar nimalar? 
2.
Zamburug’li preparatlarni hashoratlarga ta’siri qanday bo`ladi? 
3.
Kultural suyuqlikni quyuqlashtirish qanday amalga oshiriladi? 

---

MA’RUZA № 12 
Mavzu: Mikrobiologik sanoatda bakteriofaglarning ahamiyati.
Bakteriofaglarni ishlab chiqarish maxsulotlariga tushish manbalari.
Reja:
1.
 
Bakteriyalarning hayot faoliyati. 
2.
 
Vitamin aseton olishdagi hodisa.
 
3.
 
Bakteriofaglarni ishlab chiqarish maxsulotlariga tushish manbalari. 
Tayanch atamalar:
 
Bakteriofaglar, bakteriyalar, Lactobacillus plantarum 
bakteriofag. 
Bakteriyalarning xayot faoliyatiga asoslangan xamda mikrobiologiya 
sanoatininguzoq bo‘lmagan tarixiy taraqqiyoti shuni ko‘rsatadiki, mikrobiologik 
maxsulot olishdabakteriyalarni bakteriofaglar (bakteriya viruslari) ta’sirida lizisga 
uchrashi ko‘pqiyinchiliklarni vujudga keltirdi. 
Birinchi bo‘lib bu xodisa bilan mikrobiologiya sanoatining eng qadimgi 
soxasi sut maxsulotlari ishlab chiqarishda to‘qnashildi. Sut achituvchi bakteriyalar 
va ularningamaliy axamiyatiga bag‘ishlangan adabiyotlar juda xam ko‘p, bu 
masalaga qiziqish yildan yilga ortib bormoqda. 
Shunga o‘xshash fagolizis xodisasi entomosid bakteriya preparatlari 
ishlabchiqarish sanoatida xam kuzatildi. Entomopatogen bakteriya preparatlari 
asosanBac.thuringiensis bakteriyasi asosida tayyorlanadi. Bu bakteriyani 
laboratoriya sharoitida va sanoatda fermentyorlarda o‘stirilganda faglar ta’sirida 
lizisga uchraganligi kuzatilgan, zavodda maxsulot ishlab chiqarishning imkoni 
bo‘lmay qolgan. Bakteriyalar faoliyatidan foydalanib ferment olishda, vitamin, 
aseton, butil spirti va boshqa maxsulolar olishda fagolizis xodisasi aniqlangan. 
Fagolizis atrof-muxitning genetik ifloslanishiga sababchi bo‘lishi mumkin. 
Mikrobiologiya sanoatining tezlik bilan taraqqiy etishi va uning xalq xo‘jaligidagi 
o‘sib borayotgan amaliy axamiyati ilmiy tadqiqotchilar oldiga ko‘plab 
muammolarniqo‘ydi. Shularning ichida fagolizisga qarshi kurashish muammosining 
ilmiy va amaliyasoslarini echish muxim axamiyatga egadir. Lekin shuni nazarda 
tutish kerakki, fagolizis mikroorganizm viruslarini sanoatdagi axamiyatining faqat 

---

bir 
bo‘lagi 
xisoblanadi. 
Bundan 
tashqari 
bakteriofaglarni 
sanoat 
mikrobiologiyasidagi axamiyatdi judakattadir.