M u ndarij a

III. Mehnatni muxofaza qilish……………………………………………............ 
IV. Atrof muhit muxofazasi…………………………………………………........ 
V. Iqtisodiy qism ………………………………………………………………..... 
Xulosa va takliflar…………………………………………………….................... 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati……………………………………………... 
Ilovalar 
 
 
 
 

---

KIRISH 
Mavzuning 
dolzabligi.
Mustaqillikning 
dastlabki 
yillaridan 
boshlab 
O’zbekistonda buђdoy etishtirish sohasida miqdor jihatdangina emas, sifat jihatdan ham 
zo’r yuksalishlarga erishildi; bozor iqgisodiyotiga o’tilishi munosabati bilan joriy etilgan 
iqtisodiy yo’nalishlar, agrar fanining rivojlanishi, qishloq xo’jaligining istiqbolli 
tarmoqlarida yangi texnologiyalarni qo’llash mamlakatimizda donchilikning keng 
ko’lamda rivojlanishiga olib keldi. 
Respublikadagi yangi agrar siyosat natijasi o’laroq qishloq xo’jaligida bir 
tomonlama rivojlanish to’xtatildi. Qishloq xo’jaligidagi islohotlar donchilikni 
rivojlantirish va ekin maydonlarni kengaytirish, hosildorlikni ko’tarish, muayyan 
hududlarning tuproq va iqlim sharoitini hisobga olgan holda yangi buђdoy navlarini 
ishlab chiqarishga tatbiq qilish, qisqa muddatda ularning agrotexnikasini ishlab chiqish 
va aholining donga bo’lgan ehtiyojini o’zimizda etishtirilgan hosil xisobiga qondirish 
tadbirlari amalga oshirildi. 
Prezidentimiz 
Islom 
Karimovning 
«Jahon 
moliyaviy-iqtisodiy 
inqirozi, 
O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choralari» nomli asarida qishloq 
xo’jaligi mahsulotlarini etishtirish va qayta ishlash sanoati faoliyati ham keng yoritilgan. 
Qishloq xo’jaligida amalga oshirilgan iqtisodiy islohotlar orqali erishilgan 
natijalari to’g`risida to’xtalar ekan, Prezidentimiz o’tgan yilda qishloq xo’jaligi ishlab 
chiqarishining samaradorligini yanada oshirish printsipial muhim ahamiyatga ega ekanini 
inobatga olib, fermer xo’jaliklariga ajratilayotgan er maydonlarini optimallashtirish 
borasida zarur ishlar amalga oshirilganligini, dastlab zarar ko’rib ishlaydigan, rentabelligi 
past va istiqbolsiz shirkat xo’jaliklarini tugatish negizida tashkil etilgan xususiy fermer 
xo’jaliklari bugungi kunda haqli ravishda qishloqda etakchi bo’g`inga – qishloq xo’jalik 
mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi asosiy kuchga aylanganligini ta`kidlab o’tdilar. 
Davlatimiz tomonidan ko’rsatilayotgan ana shunday e`tibor va amaliy yordam 
tufayli 2008 yilda fermer xo’jaliklarining qishloq xo’jaligi mahsulotlari asosiy turlarini 
ishlab chiqarishdagi ulushi sezilarli darajada oshdi.. 

---

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan Inqirozga qarshi choralar dasturida
 
ishlab 
chiqarishni mahalliylashtirish, oziq-ovqat va boshqa iste`mol tovarlari ishlab chiqarishni 
kengaytirishni rag`batlantirish tadbirlari ahamiyatli o’rin tutadi.
Oziq-ovqat va boshqa iste`mol tovarlari ishlab chiqarishni kengaytirishni 
rag`batlantirish bo’yicha qabo’l qilingan dasturlarda mamlakatimiz ishlab chiqarish 
korxonalari uchun keng ko’lamli rag`batlantirish tizimi nazarda tutilgan. Jumladan, ular 
uchun 2012 yilning 1 yanvarigacha quyidagi soliq va bojxona imtiyozlari berilmoqda: 
Prezidentimiz o’z ma`ruzalarida mamlakatni modernizatsmya kilishning printsipial 
ahamiyatga ega bo’lgan asosiy yo’nalishlariga yana bir bor e`tibor qaratib o’tdilar. 
Qishloqda sanoat ishlab chiqarishi va qurilishni jadal rivojlantirish, meva-sabzavot 
va chorva mahsulotlarini qayta ishlash bo’yicha zamonaviy texnika hamda texnologiyalar 
bilan jihozlangan ixcham korxonalarni tashkil etish chora-tadbirlarini amalga oshirishdan 
iborat.
Bu borada vazifa keng miqyosda qo’yilmoqda – ya`ni, qishloq xo’jalik 
mahsulotlarini ishlab chiqarishni kengaytirish hisobidan qishloqda ixcham texnologiyalar 
bilan jihozlangan yangi, zamonaviy qayta ishlash korxonalarini shakllantirish va ularning 
keng ko’lamda faoliyat yuritishi uchun har tomonlama mustahkam xomashyo bazasini 
tashkil etish zarur.
Don maxsulotlarini etishtirish, tashishi, saqlash va kayta ishlash fan-texnika 
yutuklaridan foydalanib, ilmiy asosda tashkil etilsa, ilgor tajribalarga tayanibish kurilsa 
don isrofgarchiligi ancha kamayadi. Xalkaro kishlok xujaligi tashkilotining 
ma`lumotlariga karaganda, dunyo buyicha don maxsulotlarining isrof bo’lishi 6-10 
foizdan oshmaydi. Bizda esa xozirgi davrda bu ko’rsatkich ba`zan 15-20 foizni tashkil 
etayapti. Respublikamizda bu ko’rsatkichni yiliga 1-2 foizga kamaytirish muxim 
vazifalardan xisoblanadi. 
Don maxsulotlarini uzoq muddatda saqlash borasida kimyo, fizika, biokimyo, 
biotexnologiya, usimliklar fiziologiyasi, agrokimyo, mikrobiologiya, usimlikshunoslik, 
sabzavotchilik, usimliklarni ximoya kilish va boshka bir kator fan yutuklaridan unumli 
foydalanilmokda. 

---

Ma`lumki dondan ishlab chikariladigan maxsulotlar un, yorma va omixta 
emlarning sifatini oshirish, xalkning bu maxsulotlarga bo’lgan talabini kondirish donni 
saqlash va uni kayta ishlash korxonalarining istikboli bilan bog`liq. Ayniksa un ishlab 
chikarish va texnika texnologiyasini takomillashtirish, sifatli un maxsulotlari olish 
bugungi kunning dolzarb masalalariidan xisoblanadi. 
Har kanday tirik organizm singari inson organizmi uchun xam xayot faoliyatini 
saqlashda ozik ovkat istemol kilishi bosh zaruriyatdir. Bu borada don maxsulotlari 
tuyimliligi bilan ajralib turadi. Non kadimdan inson ozukasining asosini tashkil kilgan. 
SHu sababli donni kayta ishlab un olish jamiyatdagi ozik ovkat resurslarini oshirishda 
muxim axamiyat kasb etadi.