Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

 
2.4.2.
 
Ekonometrik modellarning tasnifi 
Ekonometrika nima - amerikalik iqtisodchi olim E.Keyn (ekonomicheskaya 
statistika i ekonometrika 1977) “Ekonometrika” deb yozadi u iqtisodiy 
statistikaning maxsus soxasi- real xujalik jarayonlarini tasvirlovchi nazariy 
modellarga statistika usullarini tadbiq qilish masalalarini qamrab oladi.
 
R Fisher xamda G.Titner (amerikalik olim) ekonometriyani uchta bilim 
soxalari, matematika , siyosiy iqtisod va statistikaning sintezi deb tushunadi.
 
Ekonometrika atamasini (
so’zi) ekonomika va metrika (o’lchov) 
so’zlaridan kelib chiqqan bo’lib,
ilmiy tushuncha qatoriga birinchi bo‘lib 1930 
yilda Nobel mukofoti sovrindori norvegiyalik iktisodchi olim Ragner Frish (1895-
1973) tomonidan kiritgan.1931 yilda jaxon ekonometrik jamiyati tuzildi.
 
Ekonometrika bilan shug‘ullanuvchi mutaxassis ekonometrik deb ataladi.
Ekonometrikaning asosiy vazifasi iqtisodiy nazariyani matematika va statistika 
bilan bogliq ravishda rivojlantirishda deb biladi. 
Ekonometrika 
“ekonomika”+matematika.Bu 
4 
ta 
komponentni 
birlashmasi,iqtisodiy nazariya, statistika va matematik modellar,kompyuter 
hisoblari. 
Ekonometrikada 
ehtimollar 
nazariyasi 
va 
matematik 
statistikada 
o’rganiladigan korrelyatsion va regression tahlil, davriy qatorlar tahlili, bir jinsli 
tenglamalar tizimi, hamda boshqa usullar qo’llaniladi. Ekonometrikaning asosida 
iqtisodiy modellar yotadi. Bu modellar iqtisodiy jarayonlarni bashoratlash, tahlil 
qilish kabi tadqiqotlar olib borish uchun xizmat qiladi. 
Ekonometrika - statistika usullar yordamida ommaviy ijtimoiy iqtisodiy 
xodisalarni tekshirib, iqtisodiyot nazariyalari va qonuniyatlarini modellashtirib 
miqdoriy ifodalashdan iboratdir. 
Iqtisodiy jarayenlarni iqtisodiy matematik usullar yerdamida miqdoriy 
tomonlarini xamda iqtisodiyetning nazariy taxlillarini matematik statistikaning 
usullari orqali talqin qiluvchi fanni ekonometrika deb ataladi. 
Ekonometrikaning asosida parametrlari matematik statistikaning usullari 
orqali baxolanadigan omillar taxlilining