Низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги халқ таълими ходимларини

Тингловчиларга тавсия этиладиган манбалар: 
Биология (зоология), кимё, физика фанларидан мактаб дарсликлари, 
интернет ресурслари.
Тингловчилар учун кўрсатмалар: 
1. Кейснинг моҳиятини етарлича англаб олинг. 
2. Муаммонинг ечимини топишга хизмат қилувчи омилларни 
аниқланг. 
3. Аниқланган омиллар орасидан муаммога барчасидан кўпроқ 
даҳлдор бўлган омил (ёки иккита омил)ни ажратинг. 
4. Ана шу омиллар асосида ечимни асослашга ҳаракат қилинг. 
5. Ўз фикрингизни баён этинг. 
Кейсни ечиш жараёни: 
1. Тингловчилар кейс моҳиятини у билан танишиш орқали кичик 
гуруҳда муҳокама қилишади. 

---

157 
2. Тингловчи кичик гуруҳ аъзолари билан ҳамкорликда муаммони ҳал 
этишга замин тайёрлайдиган омилларни аниқлайди. 
3. Муаммони ҳал этишга имкон берадиган энг муҳим жиҳатлари 
ажратиб олинади.
4. Кичик гуруҳ аъзолари умумий фикр асосида энг муҳим омилларни 
баён этади.
5. Кичик гуруҳларнинг фикрлари таҳлил этилади ва умумий хулоса 
ясалади. 
Ўқитувчининг ечими 
Сув ҳашаротлари эволюция жараёнида атмосфера ҳавоси билан нафас 
олишга мослашган бўлиб, 1-тажрибада ҳашаротлар азотли муҳитда тез нобуд 
бўлишган, сабаби азот организм томонидан жуда оз миқдорда 
ўзлаштирилади. 2-тажрибадаги ҳашаротлар ҳаво резервуаридаги атмосфера 
ҳавоси ҳисобига нисбатан 
узоқроқ яшашган. Ҳашаротлар ҳаво 
резервуарларида ҳаво қолмаганлиги ҳисобига нобуд бўлишган. 3-тажрибада 
кислородли муҳитда ҳашаротларнинг нисбатан қисқа вақт яшаганига сабаб 
шуки, кислород фаол оксидант бўлиб, у ҳужайра қобиғи ва унинг 
таркибидаги органик моддаларнинг оксидланишига сабаб бўлади. Бу эса 
ҳужайраларни, натижада организмни ҳалок бўлишига олиб келади.
Ҳаво газлар, асосан, Ер атмосферасини ташкил этувчи азот ва 
кислороднинг табиий аралашмасидир.