O`zbek tili sintaksis shuxrat sotvoldiyev 33 210 87 88 Sintaktis So

O`ZBEK TILI SINTAKSIS 
SHUXRAT SOTVOLDIYEV 33 210 87 88 
Ot kesim tarkibida kelib, uni ega bilan bog‘lovchi so‘z bog‘lama deyiladi; edi, ekan,
emish, bo‘lmoq, hisoblanmoq, sanalmoq, kerak, zarur, darkor,
lozim kabi so‘zlar 
bog‘lama vazifasida qo‘llanadi.
Kengaygan birikma va ibora yaxlit holda bitta gap bo‘lagi bo‘lib keladi va o‘z ichida
boshqa bo‘laklarga ajratilmaydi. Shuning uchun ular murakkab kesim hisoblanadi: 
1. Dadam qo‘li ochiq edilar. 2
. Ular besh kishidan iborat edi. 
Quyidagi hollarda ot kesim va ega orasida tire qo‘yiladi:
1.Ot kesim kesimlik qo‘shimchasisiz yoki bog‘lamasiz qo‘llanganda tire qo’yiladi: 
Tinchlik 
–
farovon hayot manbayi. Mening aytadigan gapim 
–
shu. 
Uch karra uch 
–
to‘qqiz. Maqsadimiz –
o‘qish.
Eslatma. 1. Ot kesim sifat, ravish va tartib son bilan ifodalanganda tire 
qo‘llanmaydi: 
1. Vatanimiz go‘zal. 2. Ko‘rmagan yerning chuquri ko‘p. 3. Bizning sinfimiz sakkizinchi.
2. Ega ko‘rsatish olmoshi bilan ifodalansa tire qo’yiladi: Bu –
sizga katta sinov. 
Eslatma. Agar ega bilan ot kesim orasida ham yordamchisi bo‘lsa, tire qo‘llanmaydi: 
Bular ham a’lochi. Mening opam ham talaba.
KESIM 
Kesim doim gapning 
oxirida keladi (she’riyatda ba’zan joyi o’zgarishi mumkin) va 
uning tagiga ikki chiziq chiziladi; 
Kesim ifodalanishiga ko’ra ikki xil: 1) Fe’l kesim 2) Ot kesim
Fe’l kesim 2 xil ifodalanadi: